TÜRIK BITIG
Language Committee of Ministry of Culture and Infrmation of RK
қазрусeng
Search:
Where:
Home Inscriptions Learning Dictionary Help
Site Parts
Turk Inscriptions And Manuscripts
Learn Old Turk Writings
Ethno Cultural Dictionary
Data
Help
Contact Us
Inscription Types
Orhon
Yenisei
Talas
Turfan
Altai
Kazakstan
Fergana
Resources
Signs
Dictionary
Search
Maps
Museum Exibitions
Articles
References
Font suppot
Site Map
  Search
Definitions Translations Turkic texts Transcriptions References
Keywords


Қажетті сөзді теріп болғасын Тап дегенді басыңыз.

Іздеу жүргізілген соң, табылған мәтінге қатысты ескерткіштің аты, мәтіннің сол сөз табылған жолы шығады. Егер ескерткіш атын бассаңыз, сол ескеткіш туралы толық мағлұмат аласыз. Іздеу бетіне қайтып келу үшін терезенің ең жоғарғы немесе ең төменгі сол бұрышында тұрған белгілерді пайдаланыңыз.

Iздеген сөз   сонша  71 жерде кездесті
8әкем: шад сонша: өтiндi: Тәңрiкен: алмасын: дей: ...бүтін (халық): сонда: бермесiне: ат ес (?)бол...
11тиiп: iнiме: ұлыма: сонша: өтiндiм: қылық жорытып (кеңес айтып): Елтерiс: қаған(нан): айрылмадық: жаңылмадық: Тәңірi: Бiлге:қаған(нан): айрылмайық: азбайық: дей: сонша: өтiндiм: керi: барығыма (барық-қа): барды: Білге қағанның бүтіні(халқы)... барды: өлеген (өлермен) аттай: iсiн: күшiн: бердi:
3ие русыз: Көк Түрік: сонша: отырар еді: білік(ті): қаған еді: алып қаған еді: бұйрық та: білікті еді екен: алып еді екен: бектері де: бүтін (халық) да: түзу еді: сол үшін: Елді: сонша тұтқан: екен еді: Елді тұтып: Төре(лікті): етті: үсті сонша:
4керек (қайтыс): болды: жоқтаушы: сықтаушы: өңірге (шығысқа): күн: тумысында: Бөкүлі: Шөлүк ел: Табғач-қытай: Апар: Пұрым: Қырғыз: Үш Құрықан: Отыз Татар: Қытаң: Татабы: бұнша: бүтін (халық): келіп: жылап -сықтады: жоқтады: соншалықты: атақты (көлік): қаған: еді: сонда кері (кейін): інісі: қаған:
9бүтін (халық): сонша деген екен: Елді: бүтін (халық) едім: Елім: енді қайсы: Кімге: Елді: қаз тұрғызамын: деп еді: қағанды: бүтін (халық): едім: қағанын қайсы: не қағанға: істі күшті: берермін: деп еді: сонша деп: Табғач: қағанға: жау болды:
11Суы: сонша деген: Түрік: бүтін (халық): жоқ: болмасын: дейін: бүтін (халық) болсын дейін: Әкем: Елтеріс қағанды: Шешем («өгейім»): Елбілге қатұнды: Тәңірі: төбесінде: тұтып: жоғары: көтерген еді: әкем: қаған: жеті: жиырма: (батыр)ерін: тасалады: тасалай (сыртқа):
21жаңа(дан) бердік біз: ілгері: Қадырқан: Йышты: аса: бүтін(халық)ты: сонша: құндақтадымыз: сонша: еттік біз: кері қарай: Кеңү Тарманға: тие: Түрік: бүтін(халық)н: сонша: құндақтадымыз: сонша еттік біз: ол өтерде: құл: құлдық: болған: /күң: күңдік: болған: еді: інісі: атасын: білмес: еді: ұлы: әкесін: білмес: еді:/
22сонша: қаз тұрғызған: еткен: еліміз: төре(лігі)міз: еді: Түрік: Оғыз: бектері бүтін (халық): естің(дер): Үсті Тәңірі: баспаса: Асты Жер: тілінбесе: Түрік: бүтін(халық): Елін: төресін: кім: артқызады(күшейтеді): /...Түрік: бүтін (халық): еді.../
27дейін: Түрік: бүтін (халық): үшін: түн ұйықтамадым: күндіз: отырмадым: інім: Күлтегін бірлесе: екі шад: бірлесе: өлі жіті: қаз тұрғыздым: сонша қаз тұрғызып: біріккен: бүтін (халық)ты: от су қылмадым: /мен...жер сая /
30бүтін (халық)ды: көп: басып басымдылық қылдым: жаусыз қылдым: көп: маған: өңшең көп (қарайтын) еді: істі күшті: берер: бұнша: төре(лік)ті: қаз тұрғызып: Інім Күлтегін бірлесе: өзі сонша: қайтыс болды: әкем қаған: ұшқанда: Күлтегін: жеті /: жаста: қалды:/
31Ұмай тек: шешем-өгейім: қатұн: құтына: інім Күлтегін: ер атты болды (батыр ер атанды): алты жиырма (16): жасында: әкем қаған: Елін: төрелігін: сонша: қаз тұрғызды: Алты Чұб: Соғдақ таман: сүңгіледіміз: бұздымыз: Табғач: Он Тұтық: бес түмен: сүңгі келді: сүңгілестіміз:
10сонша: сағындым: көзде(н): жас келсе: жас келгенше босап: көңілде (н): сықат: келсе зар (келгенше): тағыда: сағындым (еңіредім): қатты: сағындым: екі шад: ұласу: інішектерім: ұлым: бектерім: бүтін (халық)ым: көз қасы: жабайы (жаман): болғанша: деп: сағындым: жоқтаушы: сықтаушы: Қытаң: Татабы: бүтін (халық)ты: бастай:
2Тоғыз Оғыз: бектерi бүтін (халық): бұ сап сөзімді: игiлікпен: есiт !: қатты: тыңда !: ілгерi (алдыға): күн: тумысына (тоғысу): бергi (оң жақ ): күн: ортасына (қарай) керi қарай: күн: батысына: арғы (сол қол ) қарай: түн:ортасына (қарай): cонда: (осы) iшкі:бүтін (халық): көбі(қобы): маған: тобымен ерген: сонша: бүтін (халық):
5түзеттiм: алтын: күмiс: асыл:: мұңсыз (шексiз): сонша берер: Табғач: бүтін (халық)(+ның): сөз сабы: сүйкімді: жібегі: жұмсақ: екен: сүйкімді: сөз сабын: жұмсақ: жібегін: ырықтап (ерiтiп): ырық (ты): бүтін халықтың: сонша (көздiң) жауын алар: екен: көздiң жауын алып: қоңдықтап: кейiн: аңсыз бiлiктi: сонша үйірер: едi:
7жазық: қонайын: десе: Түрiк: бүтін (халық): өлермен болғанда: аңсыз: кiсi: сонша: босаңсытар: екен: жырақ болса: жабайы (жаман): жібек: берер: жақын: болса: игi (жақсы): жібек: берер: деп: сонша: босаңсытар: екен: білік: білмес: кісі: ол сап сөзді: алып: жақындап: барып: күллі өңшең кісі: өлдік:
8ол жерге қарай: барса: Түрік: бүтін (халық): өлерсің: Өтүкен: жер(інде): отырып: арқыш (керуен): тіркес: ірісең: не мұңын жоқ: Өтүкен: Йыш: отырса: мәңгі: Ел: тұта: отырушы едің: Түрік: бүтін (халық): тоқ таза болыпсың: аштық: тоқты(ты): ойланбассың: бір: тойса: аштық(ты): ойланбассың: соншалықтығын:
13бұ ерді: жер: отқа: ер ерді жерде: болса екен: ерді жерде: мәңгі тас: тоқытдым: бітікледім (жаздым): оны көріп: сонша білің(дер): ол тасқа: /тоқытдым/: бұ бітік: бітікдеуші: аталығы: Йолығте/гін/:
4Темір Қапығқа: тие: құндақтады(жайладым): екі ара(сы): ие русыз: Көк Түрік: жете сонша: отырар еді: білік(ті): қаған еді: алып қаған еді: бұйрығы: білікті еді екен: алып еді екен: бектер де: бүтін (халық) да: (түзу еді: сол: ) үшін: Елді: сонша тұтып: еді: Елді тұтып: (Төре/лікті/: етті: үсті сонша: қайтыс болды:)
5жоқтаушы: сықтаушы: өңірге (шығысқа): күн: тумысында: Бөкүлі: Шөлүк ел: Табғач-қытай: Түпіт: Апар Пұрым: [Қ]ырғыз: Үш Құрықан: Отыз Татар: Қытаң: Татабы: бұнша: бүтін (халық):келіп: сықтады: жоқтады: соншалықты: атақты (көлік) қаған еді: (сонда кері (кейін):інісі:) қаған: (болған екен: ) ұлы атаулы: қаған: болған екен: (сонда кері: інісі: атасындай: )
8ісін күшін: берді: ілгері: күн тумысында: Бөкүлі: қағанға: тие: сүңгілей: берді: кері қарай: Темір: Қапығқа: тие: сүңгілей: берді: Табғач: қағанға: Елін: төресін: ала берді: Түрік: қара: қамтылған: бүтін (халық): сонша деген екен: Елді: бүтін (халық) ( едім: Елім: енді қайсы: Кімге: Елді: қаз тұрғызамын: деп еді: )
9қағанды: бүтін (халық): едім: қағаным: қайсы: не қағанға: істі күшті: беремін: деп еді: сонша деп: Табғач қағанға: жау болды: жау болып: жеткені: жаратқанына: шыдадық: жаңа(дан): ішіне енді: бұнша: істі күшті: бергеннен бері: сақтанбады: Түрік: бүтін (халық): өлерменше: ұрығ асыратамын: деген еді: жоқ бола берді: үсті:
10Түрік: Тәңірісі: Түрік: Ұйық Жері: Суы: сонша деген екен: Түрік: бүтін (халық): жоқ: болмасын: дейін: бүтін (халық): болсын: дейін: Әкем: Елтеріс қағанды: Шешем-Өгейім: Елбілге қатұнды: Тәңірі: төбесінде: тұтып: жоғары: көтерді екен: ағам қаған: жеті: жиырма: ерін: тасалады: ( тасалай: жортты: дейін: күллісі естіп: балық(қала)дағы: таулады: таудағы: )
17еді: қаған атын: бұнда: біз бердік біз: сіңілім: ханшайым: бердік біз: үсті жазында: қағаны: өлді: бүтін (халық)ы: күң құл: болды: Көгмен: Жер су: иесіз: қалмасын: дейін: аз Қырғыз: бүтін (халық)ты: сонша: жаратып: келдіміз: ... ілгері: Қадырқан: Йышты: аса: бүтін (халық)ты: сонша: құндақтадымыз: сонша: еттік біз: кері қарай:
18Кеңү Тарбанға: тие: Түрік: бүтін (халық)ы: сонша: құндақтадымыз: сонша еттік біз: ол шақта (өтерге): құл: құлдық: болған: күң: күңдік: болған: еді: інісі: атасын: білмес: еді: ұлы: әкесін: білмес: еді: сонша: қаз тұрғызған: сонша: еткен: Еліміз: ( төре(лігі)міз: еді: Түрік: Оғыз: бектері:)бүтін (халық): естіңдер: Үсті Тәңірі: баспаса: Асты Жер: тілінбесе:
22атамыз: қаз тұрғызған: бүтін (халық): аты көсегесі: жоқ болмасын: дейін: Түрік: бүтін (халық): үшін: түн ұйықтамадым: күндіз: отырмадым: інім: Күл/тегін/ бірлесе: өлі жіті: қаз тұрғыздым: сонша қаз тұрғызып: біріккен: бүтін (халық)ты: от су қылмадым: /мен... / Жер сайұ: барды: бүтін (халық)ты: өлі жіті: /жадаған: жалаңы: жаңа/
33жеңдім: Тәңірі: жарылқадық: үшін. мен: қаз тұрғызған (иелік еткен): үшін:Түрік: бүтін (халық): ...ген екен: мен інілікпен: бұнша: бастап: қаз тұрғызбасам: Түрік: бүтін (халық): өлермен: еді: жоқ: боларман: еді: ...бектер: сақтанын: сонша білін: Оғыз бүтін (халық):... итермейін: дейін: сүңгіледім:
41... керуен: келмеді: оны: сонша тұтамын?: деп: сүңгіледім: кері қарай: екі үш кісілігін: тежеп барды: қара бүтін (халық): қағанды: келді деп: ... ат бердім: кіші атты:...
11Түрікіме: бүтін (халық)ыма: жинай: сонша қаз тұрғызып: бердім: бұнша: қаз тұрғызып (иеленіп): әкем қаған: ит жыл: оныншы ай: алты отызқа: ұша барды: лағзын (доңыз): жыл: бірінші ай: жеті: отызға: жоқтауын: өткіздім: Бұқұғ Тұтұқ: ...
2(тоғысу) тумысына: бергi (оң жақ ): күн: ортасына (қарай) керi қарай: күн: батысына: арғы(сол қол ) қарай: түн: ортасына (қарай): cонда: (осы) iшіндегі: бүтін халық: көбі(қобы): маған: тобымен өңшең ерген: сонша: бүтін- халық: (қобы) көп: еттiм: ұласқанда: анық жоқ: Түрiк: бүтін( халық): Өтүкен: Йышында: отырса: Елде: мұң жоқ: ілгерi: Шаңтұң: жазығына тие: сүңгiледiм: Теңiзге: кiшiк: тимедiм: бергi (оң жаққа) қарай: Тоғыз:
4мата мұңсыз (шексiз): сонша берер: Табғач: бүтін (халық)(+тың): сөз сабы: сүйкімді: жібегі: жұмсақ: екен: сүйкімді: сөз сабын: жұмсақ: жібегін: ырықтап (ерiтiп): ырық(ты): бой халықты: сонша (көздiң) жауын алар: екен: көздiң жауын алып: қоңдықтап: кейiн: аңсыз бiлiктi: сонша үйірер: едi: игi: бiлiктi: кiсiні: игi: алып кiсiнi: жорытпас: екен: бiр кiсi жаңылса: оқ-уысты руы: бүтін (халық): бесігіне: тие: ұқтырмас:
5екен: сүйкiмдi: сөзi: жұмсақ: жібегіне: арқаланып: күллi: Түрiк: бүтін (халық): өлдiк: Түрiк: бүтін (халық): өлерсің: бергі (жаққа): Чұғай: Йыш: Түгелтен: жазық: қонайын: десе: Түрiк: бүтін (халық): өлермен болғсонда: аңсыз: кiсi: сонша: босаңсытар: екен: жырақ болса: жабайы: жібек: берер: жақын: болса: игi: жібек: берер: деп: сонша: босаңсытар: екен: білік:
6білмес: кісі: ол сап сөзді: алып: жақындап: барып: күллі кісі: өлдік: ол жерге қарай: барса: Түрік: бүтін (халық): өлерсің: Өтүкен: жер(інде): отырып: арқыш (керуен): тіркес: ірісең: не мұңын жоқ: Өтүкен: Йыш: отырса: мәңгі: Ел: тұта: отырушы едің: Түрік: бүтін (халық): тоқ таза болыпсың: аштық: тоқтық(ты): ойланбассың: бір: тойса: аштық(ты): ойланбассың: соншалықтығын: үшін: игі еткен: қағанның:
2Түрiк бүтін (халық): қанын болмайын(ша): Табғачда(н): ажыратылды: қанданды: қанын: қойып: Табғачқа: жанасып iшiне кiрдi: Тәңiрi: сонша деген екен: қан бердiм:
6бiлсе: семiз бұқа: тұралау бұқа дей: бiлмес едi дей: сонша: сақтандым: сонда кейiн: Тәңірi бiлiк берген үшiн: өзiм ғана: қаған қысдым (көтердім, еттiм): Бiлге: Тұнық-ұқ: Бойла Баға Тархан:
8киік жей: қоян жей: отырған едіміз: бүтін -халық: бұғағы: тоқ еді: жауымыз: тегіс: үш оқ тек еді: біз: әлсіз жемтік: едіміз: сонша отырар ерікті: Оғұз: атынан: көрік -елші келді:
9көрiк-елші: сөзiнде: Тоғұз Оғұз:бүтін (халық): үстi: қаған: отырды: дер: Табғачқа қарай: Құны Сеңгүндi: итерген: Қытан қарай: Тоңра Семiк: итерген: сөз сонша итерген: аз ғана: Түрiк
12дедiмiз: ол сап-сөздi: есiтiп: түн: ұйықтағым келмедi: күндiз: отырғым келмедi: сонда өткізіп: қағаныма: өтiндiм: сонша өтiндiм: Табғач: Оғұз: Қытаң: бұ үшеуi: қапсырар(айқасып):
14жуан:болса: үзiк ету алып (күш) едi: өңiрге Қытаңда: бергi оң жаққа: Табғачда: керi батысқа: Құрұдында: арғы (сол қол ) жаққа: Оғұзда: екi үш мың: сүңгi әскерiмiз: келтiремiз: барымына: сонша: өтiндiм:
20артық: ...күш...болды: ол үш қаған: үндесiп: Алтын Йыс үстiне: қапсырам дептi: сонша үндесiп: өңiрге Түрiк: қағанға қарай: сүңгiлесемiз дептi: егер сүңгiлемесе: қашқақтаса етсе: ол бiздi:
21қағаны алып едi: айғұшысы-кеңесшiсi бiлiктi едi: қашқақтай етсе: өлтiрмешi: болмақ: үшеуi: қабысып: сүңгiлемесе: оны жоқ қысайық: деген: Түргеш: қаған сонша деген: менiң бүтін (халық)м: сонда бар: дедi:
34келдi: отырайын деп: желме?: қарауыл: игi: ұрықта: бастырма: дедiм: Бөгү қаған: маған қарай: сонша айтты: Апа Тарханға қарай: iшкi сап-сөздi: жөнелттi: Бiлге Тұнық-ұқ: анық ол: өз ол: аңдып...
37қайтамыз: ар ұяты артық: дедi: мен сонша деген едiм: Мен:Бiлге Тұнық-ұқ: Алтын йышды: аса келдiмiз: Ертiс өзендi
4өжет жүйрік: боз ат еді: кежім б... алыбы ердені: сонша көсегесі артты: Түрік бүтін (халық)ға:...
5...а: түгеді: Қытаң: Татабы:.../тие/: сүңгілескенде: бес сүңгілес: сүңгілескенде: Күлі Чұр: сонша: біліктісі: сөз саптауышысы:еді: алыбы бүгесі: еді:
8...сүңгілі сүреледі: Қарлұқты: кешіп жапыра: шаншды: Қарлұқ: таман:...ғалы: барып: Aз ерін: жаңа: мініп: сүңгісі: келді: Қарлұқ: аттанды:сонша сүңгісін:
11...ке: көмек болған: өтер: үлесі: сонша:болған екен: жауға: жалғыз (жаңғыз): ұмтыла тиіп: ұмтыла кіріп: үсті қысқа қайтыс болды:
9ұланым: ерлікте ымыраласым (досым)сонша: бол:ханға: атанып: қатай (қайғырма)!:
Означенное (е-25)  1 рет кездеседi
7жоқтауым: сонша еді айырылдым
26сонда: жеңдім: сонда: жаңа түстім: Чек бүтін (халық)ты: мыңдығым сүрте: келді: ...Тез басы: чытымды (құрылыс): жайладым: жағасын (шетін)сонда жағаластырдым: Чек бүтін (халық)қа: Тұтық бердім: Ыс Барыс: Тархат: сонда: соншалықты болдым: ...сонда: ер келді. Қазлұқ көлде:...
10Есінеген барыспын. Қамыс арасында басым сонша алып менің. Ерден мен. Сонша біліңдер!
66Енді қарғам, ұланым, сонша біліңдер: бұ «Ырық бітік» – игі ол. Сондықтан әрікім өлуге ерікті ол.
The basic idea of creating the electronic historical and cultural fund was based on issue of The Oriental Studies Section of The Institute of Oriental Studies named after Suleimenov in 2005 under the govermental program "Cultural Heritage": "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Енисей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма.
Chief Editors:
doctor of history sciences Prof. M.Abuseitova
doctor of philology sciences Prof. B.Bukhatuly.
We appreciate The Director of The Institute of Oriental Studies Meruert Abuseitova for her help.


Inscriptions Learning Ethno Dictionary Dictionary Resources Search Help Contacts
қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.