TҮРІК БІТІК
ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті
қазрусeng
Iздеу:
Қайда:
Басы Ескерткіш Үйреткіш Сөздік Көмек
Бөлімдер
Көне түрік бітіктер
Түрік бітік үйреткіш
Этномәдени сөздік
Дерек көздері
Көмек
Контакт
Ескерткіш түрі
Орхон
Енисей
Талас
Тұрпан
Алтай
Қазақстан
Ферғана
Деректер
Таңбалар
Сөздік
Іздеу
Карта
Мұражай жәдігерлері
Мақалалар
Әдебиеттер
Шрифт қолдау
Сайт картасы
  Iздеу
Анықтамадан Мәтіннен Түрік бітіктен Транскрипциядан Сілтемеден
Iздейтiн сөз:


Қажетті сөзді теріп болғасын Тап дегенді басыңыз.

Іздеу жүргізілген соң, табылған мәтінге қатысты ескерткіштің аты, мәтіннің сол сөз табылған жолы шығады. Егер ескерткіш атын бассаңыз, сол ескеткіш туралы толық мағлұмат аласыз. Іздеу бетіне қайтып келу үшін терезенің ең жоғарғы немесе ең төменгі сол бұрышында тұрған белгілерді пайдаланыңыз.

Iздеген сөз   деп  30 жерде кездесті
4<В-2: 2-5> Сөйтіп..... қарай ....... Маға Тат(+пар қағанның тегін)+ дері, шад апаттары, тархандары, құрықпандары, тұдұндары ... дары .... (Татпар қағанға бүй депті): «Сенің ағаң болған Мұқан қаған қайтыс болды. Ол ... жеті жұртты (әлемді) биледі, халықты бай қылды ... Қазір сен де тағы Тәңірден жаралған Маға Татпар қаған да (билеуші болып, сөйтіп) жеті жұртты билеп, халықты бай қылып... ) » ....
10келер емес: екiнiң ара(сы): ат көлiктi жау: болды: тегiм атамның: деп: сақтандым (есейдiм): Тәңірi: Бiлге: қағанға: сақтап: iсiн: күшiн: берсем: бар: болайын дептi: тигенi: үшiн: ...жауладым: берiк: тигенiм: ұрыс: қылып:
9бүтін (халық): сонша деген екен: Елді: бүтін (халық) едім: Елім: енді қайсы: Кімге: Елді: қаз тұрғызамын: деп еді: қағанды: бүтін (халық): едім: қағанын қайсы: не қағанға: істі күшті: берермін: деп еді: сонша деп: Табғач: қағанға: жау болды:
10сонша: сағындым: көзде(н): жас келсе: жас келгенше босап: көңілде (н): сықат: келсе зар (келгенше): тағыда: сағындым (еңіредім): қатты: сағындым: екі шад: ұласу: інішектерім: ұлым: бектерім: бүтін (халық)ым: көз қасы: жабайы (жаман): болғанша: деп: сағындым: жоқтаушы: сықтаушы: Қытаң: Татабы: бүтін (халық)ты: бастай:
7жазық: қонайын: десе: Түрiк: бүтін (халық): өлермен болғанда: аңсыз: кiсi: сонша: босаңсытар: екен: жырақ болса: жабайы (жаман): жібек: берер: жақын: болса: игi (жақсы): жібек: берер: деп: сонша: босаңсытар: екен: білік: білмес: кісі: ол сап сөзді: алып: жақындап: барып: күллі өңшең кісі: өлдік:
8ісін күшін: берді: ілгері: күн тумысында: Бөкүлі: қағанға: тие: сүңгілей: берді: кері қарай: Темір: Қапығқа: тие: сүңгілей: берді: Табғач: қағанға: Елін: төресін: ала берді: Түрік: қара: қамтылған: бүтін (халық): сонша деген екен: Елді: бүтін (халық) ( едім: Елім: енді қайсы: Кімге: Елді: қаз тұрғызамын: деп еді: )
9қағанды: бүтін (халық): едім: қағаным: қайсы: не қағанға: істі күшті: беремін: деп еді: сонша деп: Табғач қағанға: жау болды: жау болып: жеткені: жаратқанына: шыдадық: жаңа(дан): ішіне енді: бұнша: істі күшті: бергеннен бері: сақтанбады: Түрік: бүтін (халық): өлерменше: ұрығ асыратамын: деген еді: жоқ бола берді: үсті:
32Оғыз таман: сүңгіледім: ілкі сүңгі: тасып келген: еді. екінші сүңгі: үйінде: еді: Үш Оғыз: сүңгісі: баса: келді: жадау жаяу: жабыраңқы: болды: деп: алғалы: келді: сыңар: сүңгісі: үйін: барықын (барлығын): жұлғалы: барды: сыңар сүңгісі: сүңгілесгелі: келді: біз: аз едік: жабыраңқы (әлсіз): едік: Оғыз...жау... күш берген: үшін: сонда шанышдым:
40... ғанына: суға қарай: қонды: бергі: Қарлұқ: бүтін (халық) таман: сүңгіле: деп: Тұдұн: Йамтарды: итере барды: ... Елтебер: жоқ болды: Інісі: бір: кері ...
41... керуен: келмеді: оны: сонша тұтамын?: деп: сүңгіледім: кері қарай: екі үш кісілігін: тежеп барды: қара бүтін (халық): қағанды: келді деп: ... ат бердім: кіші атты:...
5екен: сүйкiмдi: сөзi: жұмсақ: жібегіне: арқаланып: күллi: Түрiк: бүтін (халық): өлдiк: Түрiк: бүтін (халық): өлерсің: бергі (жаққа): Чұғай: Йыш: Түгелтен: жазық: қонайын: десе: Түрiк: бүтін (халық): өлермен болғсонда: аңсыз: кiсi: сонша: босаңсытар: екен: жырақ болса: жабайы: жібек: берер: жақын: болса: игi: жібек: берер: деп: сонша: босаңсытар: екен: білік:
20артық: ...күш...болды: ол үш қаған: үндесiп: Алтын Йыс үстiне: қапсырам дептi: сонша үндесiп: өңiрге Түрiк: қағанға қарай: сүңгiлесемiз дептi: егер сүңгiлемесе: қашқақтаса етсе: ол бiздi:
23...: сү...дедiм: Көгмен: жолы: бiр едi: тұманды деп естiп: бұ жолын: жорытса: жартысы (төте) дедiм: ...жершi тiледiм: шөлдемес ерi: болдым:
24өзiм: аз жер...едi: бiр тұрақтау бар едi: оған барды: іңiр жатып: бiр атты барды деп: ол жолын: жорытса: ұтымды дедiм: сақтандым: қағаныма:
29Қырғызда: қайта жөнелдiк: Түргеш қағсонда: көрiк-елшi келдi: сабы сөзi осылай: өңден қағанға қарай: сүңгілі-әскер жорыталым дептi: жорымаса: бiздi: қағаны: алып едi: айғұшысы-кеңесшісі: бiлiк едi: қанша не болса:
30бiздi: өлермен өктем: деген: Түргеш: қағаны: аттанды дедi: Он оқ бүтін (халық): қалмай аттанды: деп: Табғач сүңгілі-әскерi: бар едi: ол сап-сөздi: естiп: қағаным: мен бек болып: түсейiн: дедi:
34келдi: отырайын деп: желме?: қарауыл: игi: ұрықта: бастырма: дедiм: Бөгү қаған: маған қарай: сонша айтты: Апа Тарханға қарай: iшкi сап-сөздi: жөнелттi: Бiлге Тұнық-ұқ: анық ол: өз ол: аңдып...
2Ала атты жол Тәңірімін! Ертелі-кешке жүрермін. Басқа екі айлық кісі ұлына кезікті (соғысыпты). Кісі қорықты. Қорықпа депті. Құт беремін депті. Сонша біліңдер: игі ол!
39Атты теріс кісендепті. Қозғала алмай тұрар дер. Сонша біліңдер: жаман ол.
41Ақ боз қашар бұзаулапты. «Өлермін» депті (қашар). Ақ боз еркек бұзау келіпті (туыпты). Игілікке жарар. Өлімнен озыпты дер. Сонша біл. Игі ол!
44Сұңқар құс Тәңіріден (төменге) қарай «қоян» деп ағыпты. Сұңқар құс тырнағын сұқты. Қайтадан ұшқанда сұңқар құстың тырнағы ұйып қала беріпті. Қоян терісі ұйпаланып жүгіре беріпті. Солай дер. Сонша біліңдер. Жаман ол.
47Ер еңбектеп (құлшылық жасай) барыпты. Тәңіріге кезігіпті(соғысыпты). (Тәңіріден) құт қолқалапты (сұрапты). (Тәңірі) құт беріпті: «ауылыңда жылқың болсын. Өзің (өмірің) ұзын болсын» депті. Сонша біліңдер. Игі ол.
58Ұлы анасына, әкесіне өкпелеп безе барыпты. Қайта сағыныпты. Келіпті. «Анам өтінішін алайын, әкем (сөз-)саптауын тыңдайын» деп кетіпті дер. Сонша біліңдер: игі ол!
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт
қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.