TҮРІК БІТІК
ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті
қазрусeng
Iздеу:
Қайда:
Басы Ескерткіш Үйреткіш Сөздік Көмек
Бөлімдер
Көне түрік бітіктер
Түрік бітік үйреткіш
Этномәдени сөздік
Дерек көздері
Көмек
Контакт
Ескерткіш түрі
Орхон
Енисей
Талас
Тұрпан
Алтай
Қазақстан
Ферғана
Деректер
Таңбалар
Сөздік
Іздеу
Карта
Мұражай жәдігерлері
Мақалалар
Әдебиеттер
Шрифт қолдау
Сайт картасы
  Iздеу
Анықтамадан Мәтіннен Түрік бітіктен Транскрипциядан Сілтемеден
Көне түрiк тiлiнде:

Көне түрiк тiлiнде іздеу көне түрiк әліппесімен жасалады. Қажетті сөзді теріп болғасын Тап дегенді басыңыз.

Іздеу жүргізілген соң, табылған мәтінге қатысты ескерткіштің аты, мәтіннің сол сөз табылған жолы шығады. Егер ескерткіш атын бассаңыз, сол ескеткіш туралы толық мағлұмат аласыз. Іздеу бетіне қайтып келу үшін терезенің ең жоғарғы немесе ең төменгі сол бұрышында тұрған белгілерді пайдаланыңыз.
Ескерту: Internet Explorer броузерінен басқаны қолданушы Түрік бітік шрифтін орнатып алуы керек. Көмек бетінде қалай орнату керегін оқып алуға болады.

Таңбаны пернетақтадан тергенде, латын әріптерімен төменде көрсетілген сәйкестікті пайдаланыңыз.
B C D F G J K L N O
Q R S T U V W X Y a
b c d g i j k l m n
p q r s t u w x y z
Iздеген сөз 5 жерде кездесті
24
bardïγ: qurïγaru: barïγma: bardïγ: bardïq: jerde: edgüg: ol erinč: qanïŋ: subča: jügürti: söŋükün: taγča: yatаdï: beglik: urï oγulïŋ: qul boltï: silik qïz oγulïŋ: küŋ boltï: bilmedük üčün: yablaqïŋïn: üčün: ečüm qaγan: uča bardï:
бардық: кері қарай: барғанынша: бардық: барған: жерде: игіні: ол еді екен: қанын: суша: жүгіртті: сүйегін: тауша: жатты: бектік: ұрық ұлың: құл болды: сұлу қыз ұлың: күң болды: білмедік үшін: жабайылығы: үшін: атам қаған: ұша барды:
Пошли назад пока не дошли, где кровь текла водой, кости были навалены как гора, где сыновья, достойные стать беками стали рабами, и дочери, благородные красавицы стали служанками. Из-за нашего непонимания и дикости отец мой каган улетел (умер).
Those (of you), who meant to go to east went to east, and those (of you), who meant to go to west went to west. In places you went away, your (only) profit was the following: your blood ran like a river, and your bones were heaped up like a mountain; your sons worthy of becoming lords became slaves, and your daughters worthy of becoming ladies became servants. Because of your unawareness
20
barïγma: bardïγ: bardïq: jerde: edgüg:ol erinč: qanïŋ: ügüzče: jügürti: söŋüküg: taγča: yatdï: beglik: urï oγulïŋ: qul qïltïγ: silik qïz oγulïŋ: küŋ qïltïγ: ol bilmedük üčün: yablaqïŋïn: üčün: ečüm qaγan: uča bardï: bašlayu: Qïrqïz qaγanïγ:(balbal: tikdim: )Türük: budunïγ: atï küsü: yoq bolmazun: tijin: aqaŋïm qaγanïγ:
барғанынша: бардық: барған: жерде: игіні: ол еді екен: қанын:өзенше: жүгірді (ақты): сүйегін: тауша: жатты: бектік: ұрық ұлың: құл болды: сұлу қыз ұлың: күң болды: ол білмедік үшін: жабайылығын (жамандығын): үшін: атам қаған: ұша барды: бастай: Қырғыз қағанды: (балбал:тікдім:) Түрік: бүтін (халық)ты: аты көсегесі: жоқ болмасын: дейін: әкем: қағанды:
ушли. Там, куда вы ушли, ваша (единственная) прибыль была следующим: ваша кровь бежала текла рекой, и ваши кости были навалены как гора; ваши сыновья, достойные стать беками стали рабами, и ваши дочери, благородные красавицы стали служанками. Из-за вашего непонимания и из-за вашей вредности, мой дядя, каган улетел (умер). Первым я установил балбалы (для него), начиная с Киргиз каганских балбалов. Тенгри, который избрал моего отца, кагана,
In places you went away, your (only) profit was the following: your blood ran like a river, and your bones were heaped up like a mountain; your sons worthy of becoming lords became slaves, and your daughters worthy of becoming ladies became servants. Because of your unawareness and because of your mischievousness, my uncle, the kagan, met his death. First I erected balbals (for him) beginning from Kirgiz kagan's. Tengri, which had raised my father, the kagan,
33
yaňdïm: Teŋiri: yarïlqaduq üčün: men qazγanduq: üčün: Türük: budun: ...mïš erinč: men inilegü: bunča: bašlayu: qazγanmadïn: Türük: budun: ölteči: erti: yoq: boltačï: erti: ...begler: saqïnïŋ: anča biliŋ: Oγuz budun: ...d: ïdmayun: tejin: süledim:
жеңдім: Тәңірі: жарылқадық: үшін. мен: қаз тұрғызған (иелік еткен): үшін:Түрік: бүтін (халық): ...ген екен: мен інілікпен: бұнша: бастап: қаз тұрғызбасам: Түрік: бүтін (халық): өлермен: еді: жоқ: боларман: еді: ...бектер: сақтанын: сонша білін: Оғыз бүтін (халық):... итермейін: дейін: сүңгіледім:
Я сразил их. С благословения Тенгри, и благодаря моему правлению Тюркский народ.... Если я с моими младшими братьями не правили страной, Тюркский народ был бы уничтожен... беки, знайте, Огузский народ ... воевал
I bit them. With Tengri’s bless and thank to my ruling the Turkic people… if I together with my younger brothers did not rule the country, the Turkic people would be abolished…beks, you should know, Oguz people… fought
3
qanïn: qudup: ičikdiŋ: ičikdük üčün: Teŋіri: ölütmüš erinč: Türük budun: ölti alqïntï: yoq boltï: Türük: Еsir[180] budun:jerinte:
қанын:қойып: iшiне ендiң: iшiне енгенi үшiн: Тәңiрi: өлімтік болдырған екен: Түрiк бүтін (халық): өлдi алқынды: жоқ болды: Түрiк: Есiр («ер тақты») бүтін (халық): жерiнде:
Ты, оставив своего хана, вступил (букв. вступил внутрь, т.е. подчинился снова Китаю)!» Из-за этого вступления Тенгри поразило (букв.: умертвило). Тюркский народ ослаб (умер), обессилел, сошел на нет. На земле благородных тюрков
You, having left your khan, entered China (litr. subjected to China)!” because of this subjection Tengri was stricken (litr. killed). Turkic people became weak (died), exhausted. On noble Turkic land
6
qanïŋïz: yuquyur: qadašlïγïŋïz qarγanïr:öz...
ханыңыз: өрлернемере ағайындығыңыз қарғар: өз...
Ваш хан умрет, родные будут проклинать ...
Your khan would die, native would damn...
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт
қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.