TҮРІК БІТІК
ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті
қазрусeng
Iздеу:
Қайда:
Басы Ескерткіш Үйреткіш Сөздік Көмек
Бөлімдер
Көне түрік бітіктер
Түрік бітік үйреткіш
Этномәдени сөздік
Дерек көздері
Көмек
Контакт
Ескерткіш түрі
Орхон
Енисей
Талас
Тұрпан
Алтай
Қазақстан
Ферғана
Деректер
Таңбалар
Сөздік
Іздеу
Карта
Мұражай жәдігерлері
Мақалалар
Әдебиеттер
Шрифт қолдау
Сайт картасы
  Iздеу
Анықтамадан Мәтіннен Түрік бітіктен Транскрипциядан Сілтемеден
Көне түрiк тiлiнде:

Көне түрiк тiлiнде іздеу көне түрiк әліппесімен жасалады. Қажетті сөзді теріп болғасын Тап дегенді басыңыз.

Іздеу жүргізілген соң, табылған мәтінге қатысты ескерткіштің аты, мәтіннің сол сөз табылған жолы шығады. Егер ескерткіш атын бассаңыз, сол ескеткіш туралы толық мағлұмат аласыз. Іздеу бетіне қайтып келу үшін терезенің ең жоғарғы немесе ең төменгі сол бұрышында тұрған белгілерді пайдаланыңыз.
Ескерту: Internet Explorer броузерінен басқаны қолданушы Түрік бітік шрифтін орнатып алуы керек. Көмек бетінде қалай орнату керегін оқып алуға болады.

Таңбаны пернетақтадан тергенде, латын әріптерімен төменде көрсетілген сәйкестікті пайдаланыңыз.
B C D F G J K L N O
Q R S T U V W X Y a
b c d g i j k l m n
p q r s t u w x y z
Iздеген сөз 5 жерде кездесті
16
törüg: qаzγanïp: uča: barmïs: аqaŋïm: qaγanqa: bašlayu: Baz qaγanïγ: balbal: tikmis: ol törüde: öze: ečüm qaγan: olurtï: ečüm qaγan: olurupan: Türük: budunïγ: ječe іtdi: іgіti: čïγaŋïγ/: bay: qïltï: azïγ: üküš: qïltï:/
төре(лік)ті: қаз тұрғызып: ұша: барды: әкем: қағанға: бастай: Баз қағанды: балбал: тіккен: ол төре(лік)те: үсті: атам қаған: отырды: атам: қаған: отырып: Түрік: бүтін (халық)ты: жекеше жақсы етті: жетілдірді: шығайды: /бай: қылды: азды: көп: қылды:/
установив свою власть, умер мой отец. Балбалы для него были начаты с балбалов Баз кагана. Мой дядя стал каганом тогда. Мой дядя продвигал Тюркский народ еще лучше. Он сделал бедных богатым, небольшой народ многочисленным.
after he had founded (such a great) empire and gained power, passed away (lit.: 'went flying'). Balbals erected for my father, the kagan, were first erected from Baz Kagan's balbals. My uncle succeeded to the throne then. My uncle, the kagan, organized and nourished Turkish people anew. He made poor people rich and few people numerous.
27
tijin: Türük: budun: üčün: tün udïmadïm: küntüz: olurmadïm: іnim: Kültegin birle: eki šad: birle: ölü jitü: qazγandïm: anča qazγanïp: bіrіki: budunïγ: ot sub qïlmadïm: /men... jersayu /
дейін: Түрік: бүтін (халық): үшін: түн ұйықтамадым: күндіз: отырмадым: інім: Күлтегін бірлесе: екі шад: бірлесе: өлі жіті: қаз тұрғыздым: сонша қаз тұрғызып: біріккен: бүтін (халық)ты: от су қылмадым: /мен...жер сая /
ради тюркского народа, я не спал ночью, и не сидел днем. Вместе с моим младшим братом, Культегином, два шада, работали до полного изнеможения, и я победил. Столь много приобретая, я не позволял народу расколоться на двое как огонь и вода. / я …. земля покровительство/
For the sake of Turkish people, I did not sleep at night and I did not relax by day. Together with my younger brother, Kultegin, the two šads, we worked to death and I won. Having won and gathered in that way, I did not let people split into two parts like fire and water. (When) I (succeeded to the throne) in all countries people, who had gone (in almost all directions)
30
budunïγ:qop:baz qïltïm: jaγsïz qïltïm: qop:maŋa: ükü еrtі: isig küčüg:berür:bunča: törüg:qazγanïp: inim Kültegin: üzе anča: kergek boltï: аqanïm qaγan: učduqta: Kültegin:jiti /:jašda: qaltï: /
бүтін (халық)ды: көп: басып басымдылық қылдым: жаусыз қылдым: көп: маған: өңшең көп (қарайтын) еді: істі күшті: берер: бұнша: төре(лік)ті: қаз тұрғызып: Інім Күлтегін бірлесе: өзі сонша: қайтыс болды: әкем қаған: ұшқанда: Күлтегін: жеті /: жаста: қалды:/
Я покорил еще многих людей, которые живут в четырех сторонах мира. Не осталось врага. Многие из них подчинились мне. Мой младший брат, Культегин скончался, после того, как он установил мощное государство, где народ служил мне. Когда мой отец, каган, скончался, мой младший брат Культегин /был в возрасте семи лет/
I subdue all people, who live in four parts of the world. There was no enemy left. Many of them submitted to me. My younger brother, Kultegin passed away, after he had established the powerful lordship, where people had been giving their services to me. When my father, the kagan, passed away, my younger brother Kultegin was at the age of seven...
22
ečümüz: qazγanmïš: budun: atï küsü: yoq bolmazun: tijin: Türük: budun: üčün: tün udïmadïm: küntüz: olurmadïm: іnim: Kül/tegin/ birle:ölü jitü: qazγandïm: anča qazγanïp: bіrіki: budunïγ: ot sub qïlmadïm: /men... / Jersayu: barmïš: budun: ölü jitü: /yadaγan: yalïŋïn: yana/
атамыз: қаз тұрғызған: бүтін (халық): аты көсегесі: жоқ болмасын: дейін: Түрік: бүтін (халық): үшін: түн ұйықтамадым: күндіз: отырмадым: інім: Күл/тегін/ бірлесе: өлі жіті: қаз тұрғыздым: сонша қаз тұрғызып: біріккен: бүтін (халық)ты: от су қылмадым: /мен... / Жер сайұ: барды: бүтін (халық)ты: өлі жіті: /жадаған: жалаңы: жаңа/
и дядя, не погибли, и ради тюркского народа, я не спал ночью, и не сидел днем. Вместе с моим младшим братом, Культегином, работал до полного изнеможения, и я победил. Столь много приобретая, я не позволял народу расколоться на двое как огонь и вода. ... По всем странам бродивший народ, ослабевая и погибая, изнуренный и нищий, бродивший народ, ослабевая и погибая,
and uncle had ruled, would not perish, and for the sake of Turkish people, I did not sleep at night and I did not relax by day. Together with my younger brother, Kultegin, I worked to death and I won. Having won and gathered in that way, I did not let people split into two parts like fire and water…People, wondered over the countries, vagrant people came back utterly exhausted, without horses and without clothes came back.
11
Türüküme: budunuma: jegin: anča qazγanu: bertim: bunča: qazγanup: aqaŋïm qaγan: it jïl: onunč ay: altï otuzqa: uča: bardï: laγzïn: jïl: birinči ay: jeti: otuzqa: yoγ: ertürtim: Buquγ Tutuq:...
Түрікіме: бүтін (халық)ыма: жинай: сонша қаз тұрғызып: бердім: бұнша: қаз тұрғызып (иеленіп): әкем қаған: ит жыл: оныншы ай: алты отызқа: ұша барды: лағзын (доңыз): жыл: бірінші ай: жеті: отызға: жоқтауын: өткіздім: Бұқұғ Тұтұқ: ...
Моих Тюрков, мой народ собрал и установил власть. После установления власти мой отец, каган, двадцать шестого дня десятого месяца года собаки умер (букв. улетел). Семнадцатого числа первого месяца года кабана оплакивали. Букуг Тутук ...
I gathered my Turks, my nation and established the power. After establishing the power, my father, the kagan, died ( litr. flied away) on the twenty sixth day of the tenth month of the Dog year. On the seventeenth day of the first month of the Boar year we mourned over Bukug Tutuk…
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт
қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.