TҮРІК БІТІК
ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті
қазрусeng
Iздеу:
Қайда:
Басы Ескерткіш Үйреткіш Сөздік Көмек
Бөлімдер
Көне түрік бітіктер
Түрік бітік үйреткіш
Этномәдени сөздік
Дерек көздері
Көмек
Контакт
Ескерткіш түрі
Орхон
Енисей
Талас
Тұрпан
Алтай
Қазақстан
Ферғана
Деректер
Таңбалар
Сөздік
Іздеу
Карта
Мұражай жәдігерлері
Мақалалар
Әдебиеттер
Шрифт қолдау
Сайт картасы
  Iздеу
Анықтамадан Мәтіннен Түрік бітіктен Транскрипциядан Сілтемеден
Көне түрiк тiлiнде:

Көне түрiк тiлiнде іздеу көне түрiк әліппесімен жасалады. Қажетті сөзді теріп болғасын Тап дегенді басыңыз.

Іздеу жүргізілген соң, табылған мәтінге қатысты ескерткіштің аты, мәтіннің сол сөз табылған жолы шығады. Егер ескерткіш атын бассаңыз, сол ескеткіш туралы толық мағлұмат аласыз. Іздеу бетіне қайтып келу үшін терезенің ең жоғарғы немесе ең төменгі сол бұрышында тұрған белгілерді пайдаланыңыз.
Ескерту: Internet Explorer броузерінен басқаны қолданушы Түрік бітік шрифтін орнатып алуы керек. Көмек бетінде қалай орнату керегін оқып алуға болады.

Таңбаны пернетақтадан тергенде, латын әріптерімен төменде көрсетілген сәйкестікті пайдаланыңыз.
B C D F G J K L N O
Q R S T U V W X Y a
b c d g i j k l m n
p q r s t u w x y z
Iздеген сөз 5 жерде кездесті
36
binip: оplayu: tegdi: bir: erig: oqun urtï: eki erig: udušru: sančïdï: ol tegdikde: Bayïrqunuŋ: аq adγïrïγ: udluqïn: sïyu: urtï: Qïrqïz: qaγanïn: ölürtimiz: elin: altïmïz: ol jïlqa: Türügeš...
мініп: ұмтыла: тиді: бір ерін: оққа ұрды: екі ерін: қуып: шанышды: ол тигенде: Байырқұдың: ақ айғырын: ұршығын: сындырып: ұрды: Қырғыз: қағанды: өлтірдіміз: Елін: алдымыз: ол жылғы: Түргеш: ...
и бросился в атаку. Он поразил одного мужа стрелой и убил двух мужей копьем. Он нападал, пока хребет белого жеребца Байырку не был сломан. Мы убили Киргиз кагана и завоевали его страну. В том году мы пошли на Тюргешов …
and attacked. He hit one man with an arrow and killed two men with spear. He was attacking until the backbone of Bayirqu's white stallion was broken. We killed the Kirgiz kagan and conquered his country. In that year we marched to Turgesh ...
38
tutuztï: ekisin: özü аltizdï: anta yana: kirip: Türgeš: qaγan: buyruqï: az tutuquγ: eligin tutdï: qaγanïn anta: ölürtimiz: elin: altïmïz: Qara Türgeš: budun: qop ičikdi: ol budunïγ: Tabarda: /qo.../
тұтысды: екеуін: өзі алысты: сонда жаңа: кіріп: Түргеш: қаған: бұйрықын: аз тұтұқты: елуін тұтды: қағанын сонда: өлтірдіміз: елін: алдымыз: Қара Түргеш: бүтін(халық): көп ішке енді: Ол бүтін (халық)ды: Табарда:/ қо.../
сразился и он (то есть, Культегин) захватил двух из них. Там он снова ворвался (линию врага) и захватил Губернатора(Tutuq) Аза и его армию. Там мы убили их кагана и подчинили его страну. Многие Тюргеши убежали. Мы … тех людей в Табаре.
.... and he (i.e., Kultegin) himself captured two of them. There he again broke into (the enemy's lines) and captured the Az Tutuq (Governor) and his army. There we killed their kagan and subdued his country. Many of the common Turgesh people run away. We ... those people in Tabar.
2
Kültegin: ol süŋüšde: otuz jašаyur еrtі: Alïp šalčï: aqïn: binip: oplayu: tegdi: eki erig: udušru: sančïdï: Qarluquγ ölürtіmіz: altïmïz: Аz budun: yaγï boltï: Qara költe: süŋüšdümüz: Kültegin: bir qïrïq: jašаyur еrtі: Alïp šalčï: aqïn:
Күлтегін: ол сүңгілесте: отыз жасар еді: Алып Шалчы: ағын: мініп: ұмтыла: тиді: екі ерін: қуалай: шанышды: Қарлұқты өлтірдіміз: алдымыз: Аз бүтін (халық): жау болды: Қара көлде: сүңгілестіміз: Күлтегін: бір: қырық (31): жасар еді: Алып Шалчы: ағын:
Культегину было тридцать лет на том сражении. Он сел на белого коня Могучий Чалши и напал. Он вонзил копьем двух мужчин, преследуя их. Мы победили Карлуков и поработили их. Народ Азов начали военные действия против нас. Мы пошли со сражением к Черному Озеру. Культегину было тридцать один год тогда. Он сел на белого коня Могучий Чалши
Kultegin was thirty years old on that battle. He mounted the white horse of Alp Šalči and attacked. He stabbed two men pursuing them. We won the Karluk and subjugated them. Az people started hostilities against us. We went with a battle to the Black Lake. Kultegin was thirty-one years old then. He mounted the white horse of Alp Šalči
7
budun: Adïr Qamïšta: yablaq boltï: erti: öze: kelmiš: süsin: Kültegin: ïγïtïp: Toŋra: bir oγuš: alpaγu: on erig: Toŋra tegin yoγïnta: egirip: ölürtümüz: besinči: Ezgenti: Qadïzda: Oγuz: birle: süŋüšdümüz: Kültegin: Az yaγïzïn: binip: tegdi: eki erig: sančïdï: balïqa: barmadï ol sü: anta öltü: Маγï Qorγan: qïšlap: yazïŋа: Oγuz γaru: sü tašqadïmïz: Kültegin: beg bašlayu: aqïtmïz: Oγuz yaγï: оrduγ: basdï: Kültegin:
бүтін (халық): Адыр Қамыста: жабайы: болды: еді:үсті: келді: сүңгісін: Күлтегін: ығытып: Тоңра: бір уыс-ру: Алпауыт: он ерін. Тоңра тегін: жоқтауында: иіріп: өлтірдіміз: бесінші: Езгенті: Қадызда: Оғыз: бірлесе: сүңгілестіміз. Күлтегін: Аз қоңырын: мініп: тиді: екі ерді: шанышды: қалаға: бармады: ол сүңгі: сонда өлді: Мағы Қорған:қыстап: жазында: Оғыз қарай: сүңгі тасыттымыз (жібердік): Күлтегін: бек бастай: ақыттымыз: Оғыз жауы: орданы: басды: Күлтегін:
народ был диким в Адыр Камыше. Культегин поверг армию, которая прибыла раньше, нападая. Мы окружили и убили десять храбрых воинов племени Тонгра на похоронах (принца) Тонратегин. Пятый раз, мы сражались против Огузов в Эзгенти Кадазе. Культегин сел на своего бурого коня Аз и бросился в атаку. Он вонзил копьем двух воинов. Он не шел в город. Та армия была побита там, не добравшись до города. После того, как мы провели зиму в Магы-Кургане, летом мы вышли с армией против Огузов. Культегин возглавлял. Враждебный Огуз напал на лагерь. Культегин
people were coward at Adïr Qamïs. Kultegin put their army, which had come earlier assaulting. We surrounded and killed ten giant warriors of Toŋra tribe at the funeral of (Prince) Toηrategin. Fifthly, we fought against Oguz at Azginti-Qadiz. Kultegin mounted his brown horse Az and attacked. He stabbed two men. He didn't go to city. That army was killed (= defeated) there, not arriving to the city. After we spent winter at Maγï-Qorγan, in spring we marched off with an army against Oguz. Kultegin being in home commanded the camp.
28
...u süŋügün: ačdïmïz: qanï: süsü: terilmis: süŋüšdimiz: sančïdïmïz: qanïn: ölürtümiz: qaγanqa: Qïrqïz: budunï: išikdi:
...сүңгiлерiн: аштыдым (шайқастық): сұсты-әскері: ханы: терiлдi (жиналды): сүңгiлесдiмiз: шанышдымыз: ханын:өлтiрдiмiз: қағанға: Қырғыз: бүтін (халық):iшiне ендi (бағынды):
... Сразились с их войском. Их хан собрал войска. Мы сразили их, убили их хана. Киргизский народ сдался нашему кагану.
…fought with their army. Their khan gathered the army. We fought them, killed their kagan. Kyrgyz people surrendered our kagan.
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт
қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.