TÜRIK BITIG
Комитет по языкам Министерства культуры и информации
қазрусeng
Поиск:
Где искать:
Начало Памятники Учебник Словарь Помощь
Разделы
Древнетюркские письменные памятники
Обучение древнетюркскому письму
Этнокультурный словарь
Ресурсы
Помощь
Контакты
Типы памятников
Орхонские
Енисейские
Таласские
Турфанские
Алтайские
Казахстанские
Ферганские
Источники
Буквы
Словарь
Поиск
Карты
Экспонаты музеев
Статьи
Литература
Поддержка шрифта
Карта сайта
  Поиск
по аннотации по тексту по древнетюркскому тексту по транскрипции по ссылкам
Көне түрiк тiлiнде:

Көне түрiк тiлiнде іздеу көне түрiк әліппесімен жасалады. Қажетті сөзді теріп болғасын Тап дегенді басыңыз.

Іздеу жүргізілген соң, табылған мәтінге қатысты ескерткіштің аты, мәтіннің сол сөз табылған жолы шығады. Егер ескерткіш атын бассаңыз, сол ескеткіш туралы толық мағлұмат аласыз. Іздеу бетіне қайтып келу үшін терезенің ең жоғарғы немесе ең төменгі сол бұрышында тұрған белгілерді пайдаланыңыз.
Ескерту: Internet Explorer броузерінен басқаны қолданушы Түрік бітік шрифтін орнатып алуы керек. Көмек бетінде қалай орнату керегін оқып алуға болады.

Таңбаны пернетақтадан тергенде, латын әріптерімен төменде көрсетілген сәйкестікті пайдаланыңыз.
B C D F G J K L N O
Q R S T U V W X Y a
b c d g i j k l m n
p q r s t u w x y z
Iздеген сөз 7 жерде кездесті
2
...γač: atlïγ: süsi: bir tümen: artuqï: jeti biŋ: süg: ilki: kün: ölürtim: yadaγ: süsin: ekinti kün: qop...
...Табғач: атты: сүңгісі: бір түмен: артық: жеті мың: сүңгіні: ілкі: күн: өлтірдім: жаяу: сүңгісін: екінші күн: көп... ...
... в первый день сразил Табгачское(Китайское) семнадцати тысячное конное войско. Их пеших воинов, во второй день многих...
.. the first day bit Tabgach (Chinese) seventeen thousands cavalry army. The second day their foot troops.
3
altun : qanatlïγ : talïm : qara : qus : men: tanïm : tüsi : taqï : tükemezken : taluyda : yatïpan : tapladuqumin : tutar : men : sebdüqumin : yiyür : men: antag : küčlüg : men: anča : biliŋler : adgü : ol.
Алтын қанатты қыран қара құспын. Тәнім түсі дағы түгеспейді. Теңізде жатып таңдағанымды ұстап мен, сүйгенімді жермін. Соншалықты күштімін. Сонша біліңдер: игі ол.
Я – черный орел с золотыми крыльями. Хотя я еще не окреп, ловлю на море нравящееся мне и ем мое любимое. Так я силен. Знайте так: это – хорошо!
I am an eagle with golden wings. Althouγh the feathers of my body are not yet fully grown, lying down by the sea, I catch what I please (and) I eat what I like. That powerful I am. Know thus: This is good.
40
talïm : urï : yarïn ača : yasïčin : yalïm : qayaγ : yara : urukan : yalŋusun : yorïyur : tir : antaγ : alïp : ermis : anča : biliŋler : edgü : ol.
Батыр ұрпақ(ұрық) жасын (оғын) жартасты қақ жара ұрған. Жалғыз жортар дер. Сондай алып еді. Сонша біліңдер: игі ол!
Смелый мальчик стрелой ударил и рассек скалу на двое. Говорят, он один ходил (на бой). Такой герой он был. Так знайте – это хорошо!
A bold youth marches alone, opening (his) shoulder, striking and splitting the bare rock with a broad arrow-head, it says. That tough and powerful was he. Know thus: This is good.
43
toγan : ügüz : qusï : quslayu : barmis : utru : talïm : qara : qus : qopupan : barmis : tir : anča : bilïŋler : yablaq : ol.
Сұңқар-құс өзен құсын аулай барыпты. Басқа жыртқыш қара құс қалықтап барыпты дер. Сонша біліңдер. Жаман ол.
Говорят: сокол отправился за добычей в озеро. Другая хищная черная птица взлетела навстречу. Так знайте – это плохо.
A falcon went hunting river birds. (Suddenly) a predatory eagle flew up to meet it, it says. Know thus: This is bad.
51
talïm : qara : qus : men : yasïl : qaya : yaylaγïm : qïzïl : qaya : qïslaγïm : ol : taγda : turupan : meŋileyür : men : anča : biliŋler :
Жыртқыш қара құспын. Жасыл қия жайлауым. Қызыл қия қыстауым. Ол тауда тұрып қуанарымын. Сонша біліңдер!
Я – хищная черная птица. Зеленая скала – мое летнее местопребывание. Красная скала – мое зимнее местопребывание. Живя на той горе, я радуюсь. Так знайте!
I am a predatory black bird. My summer quarter is a green rock (and) my winter quarter is a red rock. I enjoy staying on the mountain. Know thus!
32
Bir yegirminč ...čdïm...budunïŋa // kirtim: Irelünte: Talïqïmta: yetdim šanuqï: Tabγačdaqï: Oγuz: Türük: tašïqmïš: anta: qatïlmïš: anta begler:....
Бір жиырманшы...шанышдым ...бүтін (халыққа) //кірдім: Ірелүнте: Талықымда: жеттім: ?: Қытайдағы: Оғыз: Түрік: тасыған: сонда: қатысып: сонда бектер... ...
Одиннадцать ... сразил ... сдался. Добрался до Ирелун Талкым? Тогда Китай в союзе с Тюрками Огузами восстали, тогда беки...
Eleven… bit… surrendered. Reached Irelun Talkym? At that time China in alliance with Turks Oguzes stroke, beks then…
4
aγïntïrtï Uyγur qanïm tuttulmïš: ...k...[taqï] γu yïl...
көтерілді Ұйғыр ханым тұтып ұстаған:... к /тау/ықжыл...
... был поднят (на войлочном ковре, т.е. возведен на трон). Когда мой Уйгурский хан правил (страной) ... в год Петуха ...
... was risen (on felt carpet, i.e. mounted to the throne). When my Uigur kagan ruled (the country) .....in the year of Rooster...
Идея создания историко-культурного фонда в электронном виде основана впервые опубликованному научному изданию "Секции Востоковедения" Института востоковедения им.Р.Б.Сулейменова по государственной программе "Культурное наследие" в 2005 г: "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Енисей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма. Главные редакторы:
д.и.н., проф. М.К.Абусеитова, д.ф.н., проф. Б.Бухатулы.
Выражаем признательность директору Института востоковедения им. Р.Б.Сулейменова профессору Абусеитовой Меруерт Куатовне за оказанную помощь.


Памятники Учебник Этнокультурный словарь Простой словарь Ресурсы Поиск Контакты
қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.