қазрусeng
:
:
 



Қажетті сөзді теріп болғасын Тап дегенді басыңыз.

Іздеу жүргізілген соң, табылған мәтінге қатысты ескерткіштің аты, мәтіннің сол сөз табылған жолы шығады. Егер ескерткіш атын бассаңыз, сол ескеткіш туралы толық мағлұмат аласыз. Іздеу бетіне қайтып келу үшін терезенің ең жоғарғы немесе ең төменгі сол бұрышында тұрған белгілерді пайдаланыңыз.

Iздеген сөз   шад  18 жерде кездесті
4<В-2: 2-5> Сөйтіп..... қарай ....... Маға Тат(+пар қағанның тегін)+ дері, шад апаттары, тархандары, құрықпандары, тұдұндары ... дары .... (Татпар қағанға бүй депті): «Сенің ағаң болған Мұқан қаған қайтыс болды. Ол ... жеті жұртты (әлемді) биледі, халықты бай қылды ... Қазір сен де тағы Тәңірден жаралған Маға Татпар қаған да (билеуші болып, сөйтіп) жеті жұртты билеп, халықты бай қылып... ) » ....
6<В-2: 7-9> Содан кейін, шад апаттары, тар(+хандары), құрықпандары, ..............жасады. Сонда Маға Ұмна қағанды таққа отырғызды
8<В-2: 10-14> (Жарлықты ескерткіш тас) ..... орнату кезінде Тәңірден жаралған Маға Татпар қағанның тегіндері де, немерелері де, шөберелері де, ... шад апаттары да, құрықпандары да, туған-туыстары да, халқы да ... (оған) ... атқа мінер жауынгерлер барлығы 7 күн .... жасаған кезде ... ол..... өлтірді.
6Тәңірiкен: ге: iсiн: бердiң: дей: жарылқады: шад ат/ағ/ын: сонда: берген: (кез) болғанда: Тоғыз: Оғұз: ат ег (ат көлiктi): жау едi: бедкү(ұсақ): едi: Тәңiрікен: жор...
8әкем: шад сонша: өтiндi: Тәңрiкен: алмасын: дей: ...бүтін (халық): сонда: бермесiне: ат ес (?)бол...
17атам: қаған: отырғанда: өзім: Тардұш: бүтін (халық): үсті: шад: едім: атам қаған: бірлесе: ілгері: Йасыл өзен: Шантұң: жазыққа: тие: сүңгіледіміз: кері қарай: Темір Қапығқа: тие: сүңгіледім: Көгмен: аса: Қы/рқыз: жеріне: тие: сүңгіледім:/
27дейін: Түрік: бүтін (халық): үшін: түн ұйықтамадым: күндіз: отырмадым: інім: Күлтегін бірлесе: екі шад: бірлесе: өлі жіті: қаз тұрғыздым: сонша қаз тұрғызып: біріккен: бүтін (халық)ты: от су қылмадым: /мен...жер сая /
10сонша: сағындым: көзде(н): жас келсе: жас келгенше босап: көңілде (н): сықат: келсе зар (келгенше): тағыда: сағындым (еңіредім): қатты: сағындым: екі шад: ұласу: інішектерім: ұлым: бектерім: бүтін (халық)ым: көз қасы: жабайы (жаман): болғанша: деп: сағындым: жоқтаушы: сықтаушы: Қытаң: Татабы: бүтін (халық)ты: бастай:
1Тәңірiтек: Тәңірiде: болған: Түрiк: Бiлге: қаған: бұ шаққа: отырдым: сап сөзiмдi: түгел: есiт+иiл !: ұласу: iнiшектерім: ұлым: бiрiк(кен): оқ-уысым (руым): бүтін халқым: бергi (оң қол): шад апы+т [159] бектер: арғы (сол қол) тарха+т [160] : бұйрық: бектер: Отыз ...
15төрт: жиырма (14): жасымға: Тардұш: бүтін (халық): үстіне: шад отырдым: атам қаған: бірлесе: ілгері: Йасыл өзен: Шантұң: жазыққа: тие: сүңгіледіміз: кері қарай: Темір: Қапығқа: тие: сүңгіледіміз: Көгмен: аса: Қырқыз: жеріне: тие: /сүңгіледіміз/ қамтылғаны: бес отыз (25): сүңгіледіміз: үш жиырма: сүңгілестіміз: Елдікті: елсіреттіміз: қағандықты: қағансыраттымыз: тізелікті:
21шешем-өгейім қатұнды: көтеруші: Тәңірі: Ел беруші: Тәңірі: Түрік: бүтін (халық): аты көсегесі: жоқ болмасын: дейін: өзіміз: ол Тәңірі: қаған: отыртған еді: нең ылдилы: бүтін (халық)қа: үстіне: отырмадым: ішінде: ашсыз: тысында: тонсыз.жабы жабайы: бүтін (халық)та: ( үсті: отырдым: інім Күл ) тегін екі шад: бірлесе:сөздестіміз: әкеміз:
28Болчұда: сүңгілесдіміз: қағанның:йабғұсын: шадын: сонда өлтірдім: елін: сонда алдым: отыз жасыма: Бесбалық: таман: сүңгіледім: алты жолы сүңгілесдім:...сүңгісін: көп: өлтірдім: сонда: ішкі не: кісіден:... жоқ боладысы: еді:.кісі...ұққалы келді: басдым: Бесбалық: сол үшін: озды (ұтты): отыз артық:
1Тәңірiтек: Тәңірiде: болған: Түрiк: Бiлге қаған: бұ шақта /өтерге/: отырдым: сап сөзiмдi: түгел: есiт !: ұласу: iнiшектерім: ұлым: бiрiк(кен): оқ-уысым (руым): бүтін / халқым/: бергi (оң қол): шад апы+т бектер: арғы (сол қол) тарха+т: бұйрық: бектер: Отыз ... Тоғыз Оғыз: бектерi бүтін (халық): бұ сап сөзімді: игi (ақылды): есiт !: қатты (көңілді): тыңда !: ілгерi (алдыға): күн:
5артымнан ерткен: ұлығы: шад едiм: жиыл дедi: жиюшысы мен едiм: Бiлге Тұнық-ұқ: қағаным(а) ұқтырайын дедiм: сақтандым (ойландым): тұралау бұқалы: семiз бұқалы: ұзақ-жырақта:
31қатын: жоқ болған едi: оны жоқтайын дедi: сүңгілі-әскер барсын: дедi: Алтын йышда: отырсын дедi: сүңгілі әскер басы: Iнел қаған: Тардұш шад: барсын: дедi: Бiлге Тұнық-ұққа: маған: айтты:
41қорықпадымыз: сүңгiлестiмiз: Тардұш: Шад: арасы: ұдайы (ұтыспен созыла) жеңдiмiз: қағанын: тұтдымыз: йабғұсын: шадын:
5жиырма: үйдің: он үлесім: келіп: үгітіп: толық (таңбаларын) тоқыды (жартасқа қашады):
Бай-бұлын I (е-42)  1 рет кездеседi
4Шұғыр шад: жаздым: мың: секіз аяқты: барлығым: бағыштауыма: терді: бөгеле алмадым:
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.