қазрусeng
:
:
 
Көне түрiк тiлiнде:

Көне түрiк тiлiнде іздеу көне түрiк әліппесімен жасалады. Қажетті сөзді теріп болғасын Тап дегенді басыңыз.

Іздеу жүргізілген соң, табылған мәтінге қатысты ескерткіштің аты, мәтіннің сол сөз табылған жолы шығады. Егер ескерткіш атын бассаңыз, сол ескеткіш туралы толық мағлұмат аласыз. Іздеу бетіне қайтып келу үшін терезенің ең жоғарғы немесе ең төменгі сол бұрышында тұрған белгілерді пайдаланыңыз.
Ескерту: Internet Explorer броузерінен басқаны қолданушы Түрік бітік шрифтін орнатып алуы керек. Көмек бетінде қалай орнату керегін оқып алуға болады.

Таңбаны пернетақтадан тергенде, латын әріптерімен төменде көрсетілген сәйкестікті пайдаланыңыз.
B C D F G J K L N O
Q R S T U V W X Y a
b c d g i j k l m n
p q r s t u w x y z
Iздеген сөз 12 жерде кездесті
10
anča: saqïntïm: közde: yaš kelser: etide: köŋülte: sïγat: kelser: yantïru: saqïntïm: qatïγdï: saqïntïm: еk šаd: ulayu: inijigünüm: olγanïm: beglerim: budunum: közi qačï: yablaq: boltačï tep: saqïntïm: yoγčï: sïγtačï: Qïtań: Tatabï: budun: bašlayu:
сонша: сағындым: көзде(н): жас келсе: жас келгенше босап: көңілде (н): сықат: келсе зар (келгенше): тағыда: сағындым (еңіредім): қатты: сағындым: екі шад: ұласу: інішектерім: ұлым: бектерім: бүтін (халық)ым: көз қасы: жабайы (жаман): болғанша: деп: сағындым: жоқтаушы: сықтаушы: Қытаң: Татабы: бүтін (халық)ты: бастай:
Я очень тосковал. Слезы лились с глаз и не останавливались. Горе захватило сердце и уходило. Я оплакивал его долго. Я очень тосковал, горько плакал. Я волновался, что испортятся очи и брови обоих шадов и моих оставленных позади младших братьев, моих сыновей, моих беков и всех моих людей. Я тосковал без него. Возглавляя похоронное шествие из народов Кидань и Татабы,
I mourned badly. Tears dropped down from my eyes and didn't stop. Sorrow captured my heart and didn't pass away. I cried missing him always. I mourned deeply in sorrow. I worried that the eyes and eyebrows of two šads and of my younger brothers left behind, my sons, my lords and all of my people could have been coward. I missed him. Heading mourners and lamenters of Qitaη and Tatabi peoples,
1
Teŋіriteg: Тeŋiride: bolmuš: Türük: Bilge: qaγan: bu ödüke: olurtum: sabїmїn: tüküti: esid+egil: ulayu: inijügünüm: oγlanїm: biriki: oγušum: budunum: birije: šad apїt begler: jїrїya: tarqat: bujruq: begler: Otuz ...
Тәңірiтек: Тәңірiде: болған: Түрiк: Бiлге: қаған: бұ шаққа: отырдым: сап сөзiмдi: түгел: есiт+иiл !: ұласу: iнiшектерім: ұлым: бiрiк(кен): оқ-уысым (руым): бүтін халқым: бергi (оң қол): шад апы+т [159] бектер: арғы (сол қол) тарха+т [160] : бұйрық: бектер: Отыз ...
Я, Тенгри-подобный и созданный Тенгри Тюркский Каган, нынче сел на трон. Услышьте мои слова, все Вы, мои младшие братья и мои сыновья, и мои люди и родственники, мой народ, шад-апыт беки на юге, таркан и буюрук беки на севере, Тридцать …
I, Tengri-like and Tengri-born Turkish Bilge Kagan, succeeded to the throne at this time. Hear my words, all of you, my younger brothers and my sons, and my nation and relatives, my people! You, Šad-apit lords in south, tarkans and buyruq lords in north, Otuz (Tatar?),
1
Teŋіriteg: Тeŋiride: bolmuš: Türük: Bilge qaγan: bödüke: olurtum: sabїmїn: tüküti: esid: ulayu: inijügünüm: oγlanїm: biriki: oγušum:/ budunum: birije: šad apїt begler: jїrїya: tarqat: bujruq: begler: Otuz ... Toquz Oγuz: begleri budunї: bu sabїmїn: edgüti: esid: qatїγdї: tїŋla: ilgerü: kün:/
Тәңірiтек: Тәңірiде: болған: Түрiк: Бiлге қаған: бұ шақта /өтерге/: отырдым: сап сөзiмдi: түгел: есiт !: ұласу: iнiшектерім: ұлым: бiрiк(кен): оқ-уысым (руым): бүтін / халқым/: бергi (оң қол): шад апы+т бектер: арғы (сол қол) тарха+т: бұйрық: бектер: Отыз ... Тоғыз Оғыз: бектерi бүтін (халық): бұ сап сөзімді: игi (ақылды): есiт !: қатты (көңілді): тыңда !: ілгерi (алдыға): күн:
Я, Тенгри-подобный и созданный Тенгри Тюркский Каган, нынче сел на трон. Услышьте мои слова, все Вы, мои младшие братья и мои сыновья, и мои люди и родственники, мой народ, шад-апыт беки на юге, таркан и буюрук беки на севере, Тридцать (татаров?), Беки и народ Девяти Огузов! Внемлите в мои слова, и слушайте! Все люди кто следует за мной на востоке к восходу солнца,
I, Tengri-like and Tengri- born Turkic kagan mounted the throne. Hear my words you all, my younger brothers and my sons, my people and relatives, my nation, shad- apyt beks in the south, tarkan and buyruq beks in the north, Thirty (Tatars?), Beks and the people of Nine Oguzes! Hear my words and listen! All people after me in the east to sunrise,
9
oγulïnïm: erde ïmïrïm аnča: bol: qanqa: atap: qadïγlan:
ұланым: ерлікте ымыраласым (досым)сонша: бол:ханға: атанып: қатай (қайғырма)!:
Сыновья мои! Друг мой доблестный! Не скорбите сильно по хану, мужайтесь!
My sons! My brave friend! Don’t be sad so much on you khan. Be brave!
1
Er atïm Öz Toγdï oγulanïm esize ebčim adïrïldïmïz
Ер атым Өз Тоғды ұланым иесіз үйшігім айырылдық
Мое доблестное имя - Уз Тогды. Мои сыновья, дом мой остались без хозяина.
My heroic name is Öz Toγdï. My sons, my ownerless home, we parted.
7
Ekinim: qadašïm: esizime: oγulanïm qïzïma: ürüŋüm: qaram: esiz: jüz: elig erime: esizime:
нағашым:немере ағайыным: иесізіме: үлым қызыма: үрпек ағым: қарам: иесіз: жүз: елу еріме:иесізіме:
Родня, сородичи остались без хозяина. Сыновья и дочери, мои дорогие, остались без хозяина. Мои сто пятьдесят воинов остались без покровителя.
To my ownerless relatives, my dear children abandoned, my ownerless hundred and fifty men.
4
Üč: oγulanïmïn: ulγаturu: umadïma:
Үш: ұланымның: ұлғайтып: үлгердім:
Я успел вырастить трех сыновей.
I succeeded to grow up three sons.
66
amtï : amraq : oγlanïm : anča : biliŋler : bu : ïrq : bitig : edgü : ol : ančïp : alqu : kentü : ülügi : erklig : ol.
Енді қарғам, ұланым, сонша біліңдер: бұ «Ырық бітік» – игі ол. Сондықтан әрікім өлуге ерікті ол.
Теперь, мой любимый сын, так знайте: эта книга примера хороша! Так различна судьба каждого!
Now, my dear sons, know thus: this book of omen is good. Thus, everyone is master of his own fate.
Чаа-Холь VIII (е-20)  1 рет кездеседi
1
tört uγlanïm bar učun: beηkument/ikti/
Төрт ұлым бар үшін: мәңгілік /тікті/
Мои четверо сыновей [водрузили] мне памятник.
My four sons erected a stone (for me).
Чаа-Холь IV (e-16)  1 рет кездеседi
1
Alïp uruŋu: Tutuq: ben: quyda: qunčuyïm: eki oγlanïma: esizime: yanuš: qïzïma
Алып Ұрұңұ: тұтұқ: мен: құзда: ханшайым: екі ұлым: иесіз: жаңғыз: қызым:
Я - Могучий Урунту Тутук. Жена у очага, два сына, единственная дочь, остались без покровителя.
I am Great Uruŋu Tutuq. I left my wife, two sons and only daughter.
Уюк Оорзак III(е-110)  1 рет кездеседi
2
er erdemim: oqïm: oγlanïm: elim: esizim
мои мужественные отпрыски, сыновья, страна моя, остались без покровителя
Чаа-Қол VI (e-18)  1 рет кездеседi
5
bunda: oγlanïm yïta:
мұнда: ұлым жетім:
Здесь остался сын - сирота.
Here is my son left orphan.
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.