қазрусeng
:
:
 
Көне түрiк тiлiнде:

Көне түрiк тiлiнде іздеу көне түрiк әліппесімен жасалады. Қажетті сөзді теріп болғасын Тап дегенді басыңыз.

Іздеу жүргізілген соң, табылған мәтінге қатысты ескерткіштің аты, мәтіннің сол сөз табылған жолы шығады. Егер ескерткіш атын бассаңыз, сол ескеткіш туралы толық мағлұмат аласыз. Іздеу бетіне қайтып келу үшін терезенің ең жоғарғы немесе ең төменгі сол бұрышында тұрған белгілерді пайдаланыңыз.
Ескерту: Internet Explorer броузерінен басқаны қолданушы Түрік бітік шрифтін орнатып алуы керек. Көмек бетінде қалай орнату керегін оқып алуға болады.

Таңбаны пернетақтадан тергенде, латын әріптерімен төменде көрсетілген сәйкестікті пайдаланыңыз.
B C D F G J K L N O
Q R S T U V W X Y a
b c d g i j k l m n
p q r s t u w x y z
Iздеген сөз 5 жерде кездесті
3
qanïn: qudup: ičikdiŋ: ičikdük üčün: Teŋіri: ölütmüš erinč: Türük budun: ölti alqïntï: yoq boltï: Türük: Еsir[180] budun:jerinte:
қанын:қойып: iшiне ендiң: iшiне енгенi үшiн: Тәңiрi: өлімтік болдырған екен: Түрiк бүтін (халық): өлдi алқынды: жоқ болды: Түрiк: Есiр («ер тақты») бүтін (халық): жерiнде:
Ты, оставив своего хана, вступил (букв. вступил внутрь, т.е. подчинился снова Китаю)!» Из-за этого вступления Тенгри поразило (букв.: умертвило). Тюркский народ ослаб (умер), обессилел, сошел на нет. На земле благородных тюрков
You, having left your khan, entered China (litr. subjected to China)!” because of this subjection Tengri was stricken (litr. killed). Turkic people became weak (died), exhausted. On noble Turkic land
11
ölürtečig: etermen: Tabγač: beriden yenteg: Qïtaŋ: önden yenteg: ben yïrdantayïn: tegijin: Türük: esir budun: jerinte: ïdï yormazun: učrïdï: ay: oq qisalïm:
өлермен: етермiн: Табғач: бергi жақтан жөнелмек: Қытан: өң жақтан жөнелмек: мен арғы жақтан: тиейiн: Түрiк: Есiр (ер тақты)бүтін (халық): жерiнде: итере жортқызбай: ұшырады: ай: оқ(тай) қысайық:
захватят. (Так пусть) Табгач (Китай) нападет с юга, Китан - с востока, я (т.е. Огуз) нападу с севера. Пусть не распоряжается (букв. не ходят) на земле благородных Тюрков (их) властитель! Да обрушимся мы на них (с трех сторон)!»
Would kill. (Let) Tabgach (China attacked from the south, Kitan – from the east, I (i.e.Oguz) attacked from the north. Do not let their master give orders (litr. go) in the land of noble Turks! Let us fall upon them ( from three sides)!”
60
Qapaγan qaγan: Türük Еsir budun: jerinte: bod jeme: budun jeme: kisi jeme: ïdï yoq erteči erti:
Қапаған қаған: Түрiк Есiр (ер тақты) бүтін (халық): жерiнде Бой-ру болсын: бүтін (халық) болсын: кiсi болсын: иесi жоқ болған едi:
то на земле Капаган кагана, благородных Тюрков, ни у одной семьи, ни у одного человека не было бы хозяина.
then on the land of Kapagan kagan, on the land of gracious Turks, neither a family nor a single person would not have a ruler.
61
Elteris qaγan: Bilge Tuñuq-uq: qazγantuq üčün: Qapaγan qaγan: Türük Еsir budun: yorïdïqï bu
Елтерiс қаған: Бiлге Тұнық-ұқ: қаз тұрғызған (иелік еткен) үшiн: Қапаған қаған: Түрiк Есiр (ер тақты) бүтін (халық): жорытқаны бұ:
Благодаря правлению Ильтерис кагана (и) Бильге Тоньюкука народом Капаган кагана, благородными Тюрками,
Due to ruling of Elterish kagan (and) Bilge Tonyukuk, the noble Turks, the people of Kapagan kagan,
62
Türük Bilge: qaγan: Türük Еsir budunïγ: Oγuz budunïγ: egіdü: olurur:
Түрiк Бiлге: қаған: Түрiк Есiр (ер тақты) бүтін (халық)ты: Оғұз бүтін (халық)ты: игілікте (артқыза): отырғызар:
Тюркский Бильге каган, народ благородных Тюрков, народ Огузов жили и возвысились!
Turkic Bilge kagan, the people of noble Turks, Oguzes lived and raised!
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.