Iздеген сөз  18 жерде кездесті |
|---|
|
| 18 | |
| qamïγï: bešotuz: süledimiz: üčjegirmi: süŋüšdimiz: Еlligig: elsiretdimiz: qaγanlïγïγ: qaγansïratdïmïz: tizеligig: sökürtimiz: bašlïγïγ: jöküntürtimiz: Türügeš[154] : qaγan: Türükmüz: budunmïz: erti: bilmedikin:
|
| қамтылғаны: бес отыз(25): сүңгіледіміз: үш жиырма(13): сүңгілестіміз: Елдікті: елсіреттіміз: қағандықты: қағансыраттымыз: тізелікті: шөктірдіміз: бастықты: жүгіндірдіміз: Түргеш: қаған: Түрікміз: /бүтін(халықмыз: еді: білмедіктен:/
|
| Мы вышли в поход двадцать пять раз, в них мы сражались тринадцать раз. Мы взяли царство тех, кто имел царство, и мы захватили каганов тех, кто имел кагана. Мы заставили колени имеющих преклонить колени, и голов имеющих поклониться. Тургеш каган был нашим Тюрком /народом, из-за его не понимания/ |
| We went on campaigns twenty-five times in all and we fought thirteen times. We took the realm of those who had a realm, and we captured the kagan of those who had a kagan; we made powerful enemies kneel and proud ones to bow. The Turgesh kagan (and his people) was our Turk. (Because of their unawareness and foolishness) |
| 36 | |
| binip: оplayu: tegdi: bir: erig: oqun urtï: eki erig: udušru: sančïdï: ol tegdikde: Bayïrqunuŋ: аq adγïrïγ: udluqïn: sïyu: urtï: Qïrqïz: qaγanïn: ölürtimiz: elin: altïmïz: ol jïlqa: Türügeš...
|
| мініп: ұмтыла: тиді: бір ерін: оққа ұрды: екі ерін: қуып: шанышды: ол тигенде: Байырқұдың: ақ айғырын: ұршығын: сындырып: ұрды: Қырғыз: қағанды: өлтірдіміз: Елін: алдымыз: ол жылғы: Түргеш: ...
|
| и бросился в атаку. Он поразил одного мужа стрелой и убил двух мужей копьем. Он нападал, пока хребет белого жеребца Байырку не был сломан. Мы убили Киргиз кагана и завоевали его страну. В том году мы пошли на Тюргешов … |
| and attacked. He hit one man with an arrow and killed two men with spear. He was attacking until the backbone of Bayirqu's white stallion was broken. We killed the Kirgiz kagan and conquered his country. In that year we marched to Turgesh ... |
| 37 | |
| toγa: Ertis ügüzüg: keče: yorïdïmïz: Türgeš: budunïγ: uda:basdïmïz: Türgeš: qaγan: süsi: Bolčuda: otča: borča: keltі: süŋüšdümüz: Kültegin: bašγu boz at: binip tegdi: bašγu boz at: k...
|
| доғалай: Ертіс өзенді: кеше: жорттымыз: Түргеш: бүтін (халық)ды: өкшелей: басдымыз: Түргеш: қаған: сүңгісі: Болчұда: отша: борша: келді: сүңгілестіміз: Күлтегін: басқы боз ат: мініп тиді: басқы боз ат: ...
|
| Переправляясь через реку Иртыш. Мы напали на народ Тюргеш и завоевали их. Войско Тюргешского кагана собравшись, выступило (против нас) на земле Болчу. Мы сразились с ними. Культегин сел на белого коня Башгу и бросился в атаку. Белый конь Башгу … |
| crossing over the Irtish river. We fell upon Turgesh people and conquered them. A lot of army of the Turgesh kagan came clustered (against us) at Bolču land. We fought with them. Kultegin mounted Bašγu's white horse and attacked. The Bašγu's white horse ... |
| 38 | |
| tutuztï: ekisin: özü аltizdï: anta yana: kirip: Türgeš: qaγan: buyruqï: az tutuquγ: eligin tutdï: qaγanïn anta: ölürtimiz: elin: altïmïz: Qara Türgeš: budun: qop ičikdi: ol budunïγ: Tabarda: /qo.../
|
| тұтысды: екеуін: өзі алысты: сонда жаңа: кіріп: Түргеш: қаған: бұйрықын: аз тұтұқты: елуін тұтды: қағанын сонда: өлтірдіміз: елін: алдымыз: Қара Түргеш: бүтін(халық): көп ішке енді: Ол бүтін (халық)ды: Табарда:/ қо.../
|
| сразился и он (то есть, Культегин) захватил двух из них. Там он снова ворвался (линию врага) и захватил Губернатора(Tutuq) Аза и его армию. Там мы убили их кагана и подчинили его страну. Многие Тюргеши убежали. Мы … тех людей в Табаре. |
| .... and he (i.e., Kultegin) himself captured two of them. There he again broke into (the enemy's lines) and captured the Az Tutuq (Governor) and his army. There we killed their kagan and subdued his country. Many of the common Turgesh people run away. We ... those people in Tabar. |
| 39 | |
| Soγdaq: budun: іtіjin tijin: Jenčü: ügüzüg: keče: Temir Qapïγqa: tegi: süledimiz: anta kisre: Qara Türgeš: budun: yaγï bolmuš: Keŋeres tapa: bardï: biziŋ sü: atï: turïq: azuqï: yoq erti: yablaq kiši: er...
|
| Соғдақ: бүтін (халық): итерейін дейін: Йенчү (Інжу-Сырдария): өзенді: кеше: Темір Қапығқа: тие: сүңгіледіміз: Анда кері: Қара Түргеш: бүтін (халық): жау болды: Кеңерес таман: барды: біздің сүңгі: аты: тұрық: азығы: жоқ еді: жабайы кісі: ер...
|
| Чтобы покорить Согдийский народ, мы прошли до Железных ворот, пересекая Йенчу (Жемчуг-Сырдария) реку. Тогда простой народ Тюргеша восстали в тылу. Мы возвратились в Кенгерес. Наши армейские кони были тощими, и войско не имело никаких провизий, дикий человек, муж … |
| To subdue Sogdian people, we marched as far as the Iron Gate, crossing over the Pearl (Syrdaria) river. Then common Turgesh people rose in revolt in back. We went back toward Kanaris. Our army horses were lean and army had no provisions. A coward man ... |
| 40 | |
| аlïp er: biziŋe: tegmiš erti: antaγ ödke: ökünüp: Külteginig: az erin: ertürü: ïtmïz: uluγ süŋüš: süŋüšdümüz: Alïp Šalčï: aq atïn: binip: tegmiš: Qara Türgeš: budunïγ: anta ölürmüš: almïš: ajna: yorïp:...
|
| алып ер: бізге: тиген еді: сондағы өтерде: өкініп: Күлтегінді: аз ерін: ертіп: итердіміз: ұлық сүңгілес: сүңгілесдіміз. Алып Шалчы: ақ атын: мініп: тиді: Қара Түргеш: бүтін (халық)ды: сонда: өлтірді: алды:
|
| Мужественный воин напал на нас. Мы сожалели и послали Культегина вперед вместе с малым количеством воинов. Это было большое сражение. Сел на своего белого коня Могучий Чалшы и атаковал. Там мы убили и поработили простой народ Тюргеш. |
| A brave man attacked us. We asked and sent Kultegin forward together with a few men. It was a great battle. He mounted the white horse of Alp Šalči and attacked. There we killed and subjugated the common Turgish people. Having marched again ... |
|
| 12 | |
| On oq: oγulum: Türügeš: qaγanta: Maqrač: tamγačï: Oγuz: Bilge: tamγačï: kelti: Qïrqïz: qaγanta: Tarduš: Ïnanču Čur: kelti: Barïq[156] : itgüči: Bediz[157] : yaratïγma: bitig taš[158] : itgüči: Tabγač: qaγan: čiqanï: Čеŋ Seŋün: kelti: |
| Он Оқ: ұлым: Түргеш: қағанда: Мақрач: таңбашы: Оғыз: Білге: таңбашы: келді: Қырғыз: қағанда: Тардұш: Інанчұ: Чұр: келді: Барық: ітгүші (жонушы): бәдіз: жаратушы: бітіктас: ітгүші(жонушы): Табғач: қаған: чықаны(жиені) : Чең Сеңүн: келді: |
| От моего народа Десяти Стрел приехали потомки, Тургеш кагана, хранители печати Макрач и Огуз Бильге. От Киргиз кагана приехал Тардуш Ынанчу Чор. Чанг Сенгун, племянник китайского Императора, прибыл, чтобы строить мавзолей, сделать скульптуры, красить и подготовить каменные надписи. |
| From my On-Ok descendants, from the Turgesh kagan, seal-keepers Maqarač and Oγuz Bilge came. From the Kirgiz kagan, Tardush Inanču Čor came. Čan Seŋün, the nephew of the Chinese Emperor, came in order to build the mausoleum, to make sculptures, to paint and to prepare inscription stone inscriptions. |
|
| 16 | |
| sökürtimiz: bašlïγïγ: jöküntürtimiz: Türügeš: qaγan: Türüküm: budunïm: erti: bilmedikin: üčün: bizіŋe: yaŋïltïqïn: yazïntïqïn: üčün: qaγanï: ölti: buyruqï: begleri: jeme: ölti: On oq: budun: emgek: körtü: Ečü (müz: apamïz: tutmïs: Jer subidsiz: bolmazun: tejin: az budunïγ: ïtï: jar ...)bars beg:
|
| шөктірдіміз: бастықты: жүгіндірдіміз: Түргеш: қаған: Түрікміз: /бүтін (халық)мыз: еді: білмедіктен: үшін: бізге: жаңылғаны: жазықтанғаны: үшін: қағаны: өлді:бұйрығы: бектері: және: өлді: Он-оқ: бүтін (халық): бейнет?: көрді: әке (міз:атамыз:тұтқан: Жер Су: иесіз: болмасын: дейін: аз: бүтін (халық)ты: етті:...) ... барыс бек:
|
| преклониться, и голов имеющих поклониться. Тургешский каган был нашим Тюрком. Из-за его не понимания и глупости, и за то, что они были изменниками, их каган умер; его буюруки и правители, также, умерли. Народ «Десяти Стрел» подвергся притеснению. Чтобы земля (букв.: 'земля и вода') наших предков не осталась без правителя, приводивший в порядок народ Аз был ….. Барыс бек. |
| powerful enemies kneel and proud ones to bow. The Turgesh kagan (and his people) was our Turk. Because of their unawareness and foolishness, for their being traitorous, their kagan had died; his buyruqs and lords, had died too. The On-Oq people suffered a great deal. In order the land (lit.: 'earth and water'), which was ruled by our ancestors, not to be left without a ruler, we organized Az people and put them into the order.... was Barys bek. |
| 27 | |
| qarïγ: süküpen: Kögmen: Jïšïγ: toγa: yorïp: Qïrγïz: budunïγ: uda: basdïm: qaγanïn: birle: Suŋa jïšda: süŋüšdüm: qaγanïn: öltürtim: Elin: anta altïm: ol jïlqa: Türügeš: tapa: Altun Jïšïγ: aša: Ertis: ügüzüg: keče: yoru/dum: Türügeš: budunïγ:/ uda: basdïm: Türügeš: qaγan: süsi: otča borča: kelti:
|
| қарды: сөгіп: Көгмен: Йышды: доғалай: жорып: Қырғыз: бүтін (халық)ты: ұтқылай (қуып): бастым: қағанын: бірлесе: Сұңға Йышда: сүңгілесдім: қағанын: өлтірдім.Елін: сонда алдым: ол жылғы: Түргеш: таман: Алтын Йышды: аса: Ертіс: өзенді: кеше: жорттым: Түргеш: бүтін (халық)ты: ұтқылай (қуып): басдым: Түргеш: қаған: сүңгісі: отша боранша: келді:
|
| снег мы прошли вокруг гор Когмен и напали на Киргизов. Мы боролись с их каганом на горе Сунга. Я убил их кагана, захватил их страну. Я отправился в поход в сторону Тургеша, пройдя через Золотые горы, переправляясь через реку Иртыш. Я захватил Тургешский народ, преследуя их. Войско Тургешского кагана сопротивлялось как огонь. |
| snow we went round the Kegmen mountains and attacked the Kyrkyz. We fought in the Sungamountains with their kagan. I subdued them then. I went on campaign towards Turgesh, going through the Gold mountains, crossing the Irtysh river. I took the Turgesh people. The army of Turgesh kagan fought like fire. |
|
| 9 | |
| qaγan: ečim qaγan: olurtïqunta: törüt: buluŋdaqï: budunïγ: bunča: itmis: bunča: yaratmïš: Teŋiri: yarïlqaduq: üčün: özüm: qaγan: olurtuqïma: törüt: buluŋdaqï: itdim: yaratdïm: ...qïltïm: men: Türügeš: qaγanqa: qïzïmïn: bertim: erteŋü: uluγ: törün: alï bertim: Türü...
|
| қаған: әкем қаған: отырғанында: төрт: бұрыштағы: бүтін (халық)ды: бұнша: еттім: бұнша: жараттым: Тәңірі: жарылқадық: үшін: өзім: қаған: отырғанымда: төрт: бұрыштағы: еттім: жараттым:... қылдым: мен: Түргеш: қағанға: қызымды: бердім: ертіп: ұлық: төрелігін: алып бердім. Түрік...
|
| Когда правил мой отец мы покорили народы на всех четырех сторонах мира, сделали их многочисленными. С благословения Тенгри, когда я сам стал каганом, покорил народы на всех четырех сторонах еще больше, сделал их многочисленными, установил закон и власть. Тюркский ... |
| When my father ruled we conquered the people in all four parts of the world, made them numerous. With Tengri’s bless, when I became the kagan I conquered more people in all four parts of the world, made the more numerous, established law and power. Turkic… |
|
| 21 | |
| qaγanï alïp ermis: ayγučïsï bilge ermis: qačanïŋ erser: ölürteči ökük: üčegün: qabïsïp: süllemis: anï joq qïsalïm: temis: Türges: qaγan anča temis: bеniŋ budunïm anta erür: temis:
|
| қағаны алып едi: айғұшысы-кеңесшiсi бiлiктi едi: қашқақтай етсе: өлтiрмешi: болмақ: үшеуi: қабысып: сүңгiлемесе: оны жоқ қысайық: деген: Түргеш: қаған сонша деген: менiң бүтін (халық)м: сонда бар: дедi:
|
| Каган у них (т.е. Тюрков) великий, и советник – мудрый. Если будем оглядываться, не объединимся в союз и не повоюем (с ними), то они уйдут (без наказанья)!» Тогда Тюргешский каган сказал: «Там есть мой народ! |
| Their (i.e. Turks) kagan is great and advisor – is wise. If we look back, do not join in alliance and do not struggle (with them), then they will go away (without punishment)” then the Turgesh kagan told: “There is my people there! |
| 29 | |
| Qïrqïzda: yantïmïz: Türges qaγanta: körüg kelti: sabï enteg: öŋden qaγanγaru: sü jorïlam temis: yorumasar: bizіni:: qaγanï: alïp rmis: ayγučïsï: bilge ermis: qač neŋ erser:
|
| Қырғызда: қайта жөнелдiк: Түргеш қағсонда: көрiк-елшi келдi: сабы сөзi осылай: өңден қағанға қарай: сүңгілі-әскер жорыталым дептi: жорымаса: бiздi: қағаны: алып едi: айғұшысы-кеңесшісі: бiлiк едi: қанша не болса:
|
| Мы вернулись от киргизов. От Тюргешского кагана пришел посол. Слово его таково: «Отправимся походом с востока на кагана. Если мы не наступим, то их (т.е. Тюркский) каган – велик, а советник его – мудрый, как бы то ни было, - |
| We came back from Kyrgyz people. A messenger came from Turgesh kagan. The word of his was as follows: “we go on campaign to kagan from the east. If we do not attack, then their (i.e. Turkic) kagan is great, his advisor – is wise, this or that way, he might kill us ” |
|
| 29 | |
| ...anta: ...altïnčï ay: bir otuzqa: süŋüsdüm anta: sančïdïm: Ičüj kečip: //...g tuγuru sančïdïm anta: ötrü: Türüges: Qarluqïγ: tabarïn alïp: ebin: yolïp barmïš ebime: tüsdim:...
|
| ...сонда:...алтыншы ай: бір отызға: сүңгілестім сонда: шанышдым: Ічүйді кешіп: //...тура шанышдым сонда: өткен: Түргеш: Қарлықты: тауарын алып: үйін: жолдап барып үйіме: түсдім: ... ... |
| ... тогда ... на шестом месяце двадцать первого числа сражался, переправившись через Ичуй. ... Я их сразил тогда. Отобрал у Тургешей и Карлуков товар и вернулся домой. ... |
| …then… in the sixth month of the twenty one I fought, having gone across Ichui… I bit them then. Took away Turgeshes’ and Karluqs’ goods and returned home. |
| 37 | |
| kelti: ...Qarluq: ...sekizinč ay: üč yaŋïqa: yorïdïm: ......Qarluq tirigi barïp: Türügeske: kirti: yana tüsip:
|
| келді:...Қарлық:... ... ...сегізінші ай: үш жаңасы: жорыттым: ... Қарлық тірегі барып: Түргешке: кірді: жаңа түсіп: |
| ... Карлуки ... третьего числа на восьмом месяце я выступил в поход. .... Карлуки вошли в Тургеш.... |
| …Karluqs… on the third of the eighth month I went on campaign…. Karluqs entered Turgesh… |
