қазрусeng
:
:
 
Көне түрiк тiлiнде:

Көне түрiк тiлiнде іздеу көне түрiк әліппесімен жасалады. Қажетті сөзді теріп болғасын Тап дегенді басыңыз.

Іздеу жүргізілген соң, табылған мәтінге қатысты ескерткіштің аты, мәтіннің сол сөз табылған жолы шығады. Егер ескерткіш атын бассаңыз, сол ескеткіш туралы толық мағлұмат аласыз. Іздеу бетіне қайтып келу үшін терезенің ең жоғарғы немесе ең төменгі сол бұрышында тұрған белгілерді пайдаланыңыз.
Ескерту: Internet Explorer броузерінен басқаны қолданушы Түрік бітік шрифтін орнатып алуы керек. Көмек бетінде қалай орнату керегін оқып алуға болады.

Таңбаны пернетақтадан тергенде, латын әріптерімен төменде көрсетілген сәйкестікті пайдаланыңыз.
B C D F G J K L N O
Q R S T U V W X Y a
b c d g i j k l m n
p q r s t u w x y z
Iздеген сөз 8 жерде кездесті
32
Bu süg elti: tedi: qïyïnïγ: küŋülüŋči ay: ben seŋe ne ayayïn: tedi: kelir erser: körü: kеlür: kelmez erser: et ïlïγ sabïγ alï olur: tedi: Altun yïsda: olurtïmïz:
Бұ cүңгілі-әскердi ерт дедi: қиындығын: көңiлiнше айт: мен саған не айтайын: дедi: келер болса: көрү: келер: келмес болса: ет жылы (?) сап-сөздi алып отыр: дедi: Алтын йышда: отырдымыз:
«Веди это войско! Скажи, каковы трудности? Что я могу еще предложить? Если (кто) придет (т.е. присоединится к нам), то увеличится (у нас) число (храбрых мужей), если же (никто) не придет, то собирай различные вести (букв. слова, "языки")». Мы находились в Алтунской черни.
“Lead the army! Tell me what are the difficulties? What else can I suggest? If (somebody) comes (i.e. joins us), then the number of (brave men) will increase, if (nobody) comes, then gather different news (litr. words, “tongues”)”. We were in Altun mob.
1
Ten : Si : men : yarin : kiče : altun : örgin : üze : oluruqan : meŋileyür : men : anča biliŋler : edgü : ol.
Тен Cимін (Тәңірі ұлы, яғни Қытай императоры)! Ертелі-кешке алтын тақтың үстінде отырып қуанармын. Сонша біліңдер: игі ол!
Я – Тен Си (т.е. китайский император). Утром и вечером, сидя на золотом престоле, я радуюсь. Знайте так: это хорошо!
I am Ten Si ('Son of Heaven', i.e. the Chinese Emperor). I enjoy sitting on the golden throne early (in the morning) and late (in the evening). Know thus: this is good.
4
ürüŋ : esri : toγan : qus : men: čïntan : ïγač : üza : olurupan : meŋileyür : men : anča : biliŋler :
Ақшыл боз түсті сұңқар құспын мен. Чынтан ағаш үстіне отырып қуанармын мен. Сонша біліңдер.
Я – светлая с темными крапинами сокол. Сидя на сандаловом дереве, я радуюсь. Так знайте.
I am a white-spotted falcon. I enjoy sitting on a sandal-wood tree. Know thus!
28
qan : olurukan : ordu : yapmis : ili : turmis : tört : buluŋtaqï : edgüsi : uyurï : tirilipen : meŋileyür : bedizleyür : tir : anča : biliŋler : edgü : ol.
Хан отырып орда жасады, елі тұрды. Төрт бұрыштағы игісі (теріліп) жиналып қуанып шаттанды дер. Сонша біліңдер! Игі ол!
Говорят: хан, сев на престол, поставил свою орду. Народ его стоял (перед ним). Со всех четырех сторон (мира) собрались хорошие (люди), и все радовались и веселились. Так знайте – это хорошо!
After having ascended the throne, a khan built a royal camp. His realm remained (firm). The good (and) skillful men in four quarters of the world, having assembled (there), rejoice and adorn (his court), it says. Know thus: This is good.
57
qanïγï : ölmïs : köŋeki : toŋmis : qanïγï : nelük : ölgey : ol : beglig : ol : köneki : nelük : toŋγay : ol : küneske : olurur : ol : anča : biliŋ1er : bu : ïrq : basïnta : azaz : emgeki : bar : ekin : yana : edgü : bolur
Ғашығы өліпті. Көңілдесі тоңыпты. Ғашық неге өлген ол? Бек еді ол. Көңілдесі неге тоңады ол? Күн көзіне отырар ол. Сонша біліңдер: бұл ырық басында аз-аз қайғы бар екен. Қайта игі болар.
Говорят: любовник умер, а любовница мерзнет. Отчего умер любовник? Был князем он. Отчего мерзнет любовница? Посидит она на солнце. Так знайте: в начале этого «оракула» есть немного грусти. Затем станет снова хорошо.
Her favorite (lover) has died (and) her pail has frozen. Why should her favorite (lover) die? He has the status of a bek. Why should her pail freeze? It is placed in the sunshine. Know thus: at the beginning of this irk(omen) there is a little pain; (but) later it becomes good again.
61
turnya : qus : tüsnekiŋe : konmis : tuymatïn : tuzak(k)a : ilinmis : uča : umatïn : olurur : tir : anča : biliŋler : yabak : ol.
Тырна құс түстенуге қоныпты. Тоймайтын тұзаққа ілініпті. Ұша алмай отырар дер. Сонша біліңдер. Жаман ол.
Говорят: журавль уселся поесть. Его прицепило обжорство. Не будучи в состоянии лететь, он сидел, говорят. Так знайте – это плохо!
A crane settled on its dinning place. It was caught by gluttony. It sits without being able to fly, it says. Know thus: This is bad.
Mainz 383 (Seite B)  1 рет кездеседi
4
...bolur : ym...
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.