Iздеген сөз  25 жерде кездесті |
|---|
|
| 5 | |
| yaγlaγïm: Őtüken: quzï kedin učï Tez bašïöŋdüni Qanuy: Künüj: biz ekin ara qïčlaγïm Őtüken jeri: Onγï Ta [rqan] süjü yaγ: budun [qa] ...γï berigerü učï: Altun: Yïš kedin üčï: Kögmen: iligerü učï Köiün
|
| жайладым: Өтүкен: қойнауы кейінгі ұшы Тез басы өңірден Қанұй: Күнүй: біз екі аралығы қыстауым Өтүкен жері: Оңғы Тархан сүңгілері жау: бүтін (халық)қа...бері қарай ұшы: Алтын: Йыш: кейінгі ұщы: Көгмен: ілгері ұшы Көлүн |
| Я расположился в Отюкенской черни с другой стороны у истоков Тез в окрестностях Кануй, Кунуй. Между ними была моя зимовка в Отюкенской ложбине. Войска Онгы Тархана напали на народ с юга Алтын Йыш, с запада Когмен, с востока Колун |
|
| 7 | |
| Ekinim: qadašïm: esizime: oγulanïm qïzïma: ürüŋüm: qaram: esiz: jüz: elig erime: esizime:
|
| нағашым:немере ағайыным: иесізіме: үлым қызыма: үрпек ағым: қарам: иесіз:
жүз: елу еріме:иесізіме:
|
| Родня, сородичи остались без хозяина. Сыновья и дочери, мои дорогие, остались без хозяина. Мои сто пятьдесят воинов остались без покровителя. |
| To my ownerless relatives, my dear children abandoned, my ownerless hundred and fifty men. |
|
| 1 | |
| Elig oγulan: uru...esizim: jüz Kümül: budunïm: qadašïm: adïrïldïm...
|
| Елу ұлан: ұрпақ.иесізім: Жүз: Көмүл: бүтін (халық)ым: Немере ағайыным: айырылдым:...
|
| Мои оставшиеся без хозяина пятьдесят сыновей, ... народ мой Сто Кумулей, родня моя, разлучился я ... |
|
| 3 | |
| elig tebem udum: üč .. |
| елу түйе сиырым: үш ... |
| мои пятьдесят верблюдов и коров, три... |
|
| 3 | |
| Elig: süg: yalŋuš: ..er |
| Елу: сүңгілі: жалғыз: ..ер |
| Пятьдесят вооруженных одинокие ... мужья |
|
| 5 | |
| beg : er : yuntïŋaru : barmis : aq : bisi : qulunlamis : altun : tuyuγluγ : adγïrlïq : yaraγay : tebesiŋerü : barmis : ürüŋ : ingeni : botulamis : altun : budlalïγ : buγralïq : yaragay : ebiŋerü : kelmis : üčünč : qunčuyi : unlanmis : beglik : yaraγay : tir : meŋilig : beg : ermis : aňïγ : edgü : ol. |
| Бек ер жылқы үйіріне барыпты. Ақ биесі құлындаған. Алтын тұяқты айғыр жарағай. Түйесіне барыпты. Ақшыл боз інген боталаған. Алтын мұрындықты бура жарағай. Үйіне қарай келген екен. Үшінші ханшайым ұл тауыпты. Бектікке жарағай дер. Мықты бек екен. Онысы игі ол! |
| Говорят: Бек (князь) пошел к табуну лошадей. Белая кобылица ожеребилась. Жеребец с золотыми подковами – молодец! Он пошел к верблюдам. Белая верблюдица родила верблюжонка. Самец-верблюд с золотым намордником – молодец! Он пришел в свой дом. Третья жена (княгиня) родила мальчика. (Они) сказали: Бек (князь) – молодец! На самом деле, бек – хорош! Это – очень хорошо! |
| A bek(lord) went to his horses. His white mare had just foaled. The golden-hoofed stallion was good. (He) went to his camels. The white she-camel had just given birth to a colt. The camel stallion with a golden nose peg is good. (He) went to his house. The third wife had just given birth to a son. They say: the bek is good! The bek, apparently, is great. This is extremely good. |
| 10 | |
| esinegen : bars : men : qamus : ara : basïm : antag : alp : men : erdemlig : men : anča biliŋler : |
| Есінеген барыспын. Қамыс арасында басым сонша алып менің. Ерден мен. Сонша біліңдер! |
| Я – потягивающийся тигр. Моя голова в камышах такой большой. Доблестный я! Так знайте! |
| I am a yawning leopard. Among the reeds my head is so big. That brave I am. Know thus! |
| 13 | |
| Teŋirilig : qurtγa : yurta : qalmis : yaγlïγ : qamïč : bulupan : yalγayu : tirilmis : ölümde : ozmis : tir : anča : biliŋler : |
| Тәңірілік қарт жұртта қалған екен. Майлы қамыс (қасық?) тапқанда майлана тірілген екен. Өлімнен озыпты дер. Сонша біліңдер! |
| Говорят: небесная (т.е. близкая к смерти) старуха осталась дома (когда другие откочевали). Она лизала масляный ковш и ожила. Так избавилась от смерти. Так знайте! |
| An old woman remained (alone) in a deserted camp. She kept herself alive by licking a greasy ladle (and thus) she escaped death, it says. Know thus. |
| 48 | |
| qari : yol : Teŋiri : men : sïnuqïŋïn : sipir : men : üzükiŋin : ulayur : men : ilig : itmis : men : edgüsi : bolzun : tir : anča : biliŋler : : |
| Кәрі жол Тәңірімін. Сынығыңды сыпырармын. Үзігіңді жалғармын. Елді еткішпін. Игісі болсын дер. Сонша біліңдер. |
| Я старое божество дорог. Твое сломанное подмету, твое разорванное соединяю! Я устроитель государства. Пусть будет хорошее! Так знайте. |
| I am the old road god. I wipe your broken parts (and) I join together your torn things. I organize the realms. May there be happy things! it says. Know thus. |
| 55 | |
| alp : er : oγlï : süke : barmis : sü : yirinte : erklig : sabčï : töretemis : tir : ebiŋerü : kelser : özi : atanmis : ögrünčülüg : atï : yitiglig : kelir : tir : anča : biliŋler : aňïγ : edgü : |
| Алып ер ұлы соғысқа барыпты. Соғыс жерінде ерікті (сөз)сапшы төре етеміз дер. Үйіне қарай келгенде өзі (төре) атаныпты. Қуаныш атын жетектеп келер дер. Сонша біліңдер. Анық игі. |
| Говорят: сын героя-мужа отправился в военный поход. Говорят, на поле боя обещали сделать его дворянином. Когда он вернулся домой, он стал им. Радость приходит с конем на поводу. Так знайте – это очень хорошо. |
| A brave son of man went to the army (in war). In the field of fight, he was promised to be an authoritative, it says. When he comes home, he becomes (an authority) himself. The joy comes with horse lead on a string, it says. Know thus: This is extremely good. |
| 57 | |
| qanïγï : ölmïs : köŋeki : toŋmis : qanïγï : nelük : ölgey : ol : beglig : ol : köneki : nelük : toŋγay : ol : küneske : olurur : ol : anča : biliŋ1er : bu : ïrq : basïnta : azaz : emgeki : bar : ekin : yana : edgü : bolur |
| Ғашығы өліпті. Көңілдесі тоңыпты. Ғашық неге өлген ол? Бек еді ол. Көңілдесі неге тоңады ол? Күн көзіне отырар ол. Сонша біліңдер: бұл ырық басында аз-аз қайғы бар екен. Қайта игі болар. |
| Говорят: любовник умер, а любовница мерзнет. Отчего умер любовник? Был князем он. Отчего мерзнет любовница? Посидит она на солнце. Так знайте: в начале этого «оракула» есть немного грусти. Затем станет снова хорошо. |
| Her favorite (lover) has died (and) her pail has frozen. Why should her favorite (lover) die? He has the status of a bek. Why should her pail freeze? It is placed in the sunshine. Know thus: at the beginning of this irk(omen) there is a little pain; (but) later it becomes good again. |
| 62 | |
| yarγun : kiyik : men : yaylaγ : taγïma : ïγïpan : yaylayur : turur : men : meŋilig : men : tir : anča : biliŋler : edgü : ol. |
| Жарағұн киікпін. Жайлау тауымның ығында жайылып тұрармын. Қуанармын дер. Сонша біліңдер: игі ол! |
| Говорят: я – зверь-йарагун. Я лето провожу на безветренной стороне моих гор. Я бодрый! Так знайте – это хорошо! |
| I am a yargun deer. Windless side of the mountain is my summer residence. I stay there for the summer. I am happy, it says. Know thus: This is good. |
| 66 | |
| amtï : amraq : oγlanïm : anča : biliŋler : bu : ïrq : bitig : edgü : ol : ančïp : alqu : kentü : ülügi : erklig : ol. |
| Енді қарғам, ұланым, сонша біліңдер: бұ «Ырық бітік» – игі ол. Сондықтан әрікім өлуге ерікті ол. |
| Теперь, мой любимый сын, так знайте: эта книга примера хороша! Так различна судьба каждого! |
| Now, my dear sons, know thus: this book of omen is good. Thus, everyone is master of his own fate. |
|
| 2 | |
| elik er bači tuluq ač ay alpin |
| елу ербасы ет-алық (мен) үш ай алып (мергендiкпен) |
| Я глава пятидесяти мужей! Я три месяца с великой (меткостью) |
| I am head of fifty mean. In three months I |
|
| 4 | |
| ...lig : b(a)r : ... |
| 6 | |
| ...ligi... |
|
| 1 | |
| ...rklig : ... |
|
| 2 | |
| eki: elig: yašïm |
| екі елу /қырық екі/ жасым |
| В сорок два года |
| On age of forty two... |
|
| 9 | |
| ...klig : yult... |
|
| 13 | |
| ...lig : temi... |
|
| 2 | |
| rmige Bilig Küηil |
| рмасында (18-і күні) Білге Көңіл |
| надцатый (18-й день). Мудрый муж Кониль |
|
| 11 | |
| -či : bilge elig : yaηïlmaz : yi- |
| 12 | |
| rčilig : azmaz :: yaηïlmas er : |
|
| 20 | |
| a : Terlig apa : qa : Qutluγ : qa : ... |
