қазрусeng
:
:
 
[birle] бірле
«Бірге, бірлікте».
Күлтегiн ғұрыптық кешені және бiтiктасы
17

ečüm qaγan: olurtuqda: özüm: Tarduš: budun: öze: šad ertim: ečüm qaγan: birle: ilgerü: Yašïl ügüz 151 : Šantuŋ: yazïqa152 tegi: süledimiz:

qurïγaru: Temir qapïγqa: tegi: süledimiz: Kögmen153 : аša : Qï/rqïz :jeriŋe : tegi : süledimiz:/

атам: қаған: отырғанда: өзім: Тардұш: бүтін (халық): үсті: шад: едім: атам қаған: бірлесе: ілгері: Йасыл өзен: Шантұң: жазыққа: тие: сүңгіледіміз: кері қарай: Темір Қапығқа: тие: сүңгіледім: Көгмен: аса: Қы/рқыз: жеріне: тие: сүңгіледім:/
Бiлге қаған ғұрыптық кешені және бітіктасы
15

törüt: yegirmi: yašïmqa: Tarduš: budun: öze: šad olurtum: ečüm qaγan: birle: ilgerü: Yašïl ügüz: Šantuŋ: yazïqa tegi: süledimiz: qurïγaru: Temir: qapïγqa: tegi: süledimiz: Kögmen: аša: Qï/rqïz: jeriŋe: tegi: /süledimiz: /qamïγï: beš otuz: süledimiz: üč jegirmi: süŋüšdimiz: Еlligig: elsiretdimiz: qaγanlïγïγ: qaγansïratdïmïz: tizеligig:

төрт: жиырма (14): жасымға: Тардұш: бүтін (халық): үстіне: шад отырдым: атам қаған: бірлесе: ілгері: Йасыл өзен: Шантұң: жазыққа: тие: сүңгіледіміз: кері қарай: Темір: Қапығқа: тие: сүңгіледіміз: Көгмен: аса: Қырқыз: жеріне: тие: /сүңгіледіміз/ қамтылғаны: бес отыз (25): сүңгіледіміз: үш жиырма: сүңгілестіміз: Елдікті: елсіреттіміз: қағандықты: қағансыраттымыз: тізелікті:
Тұнық-ұқ ғұрыптық кешені және бiтiктасы
7
бiрлесе: Елтерiс қаған: болайын: бергi жаққа: Табғачды: өңiрге: Қытанды: арғы жаққа: Оғұзды: өңшең-ғана: өлтiрiлдi: бiлiктiсi: сапшысы мен ғана: едiм: Чұғай құздың: Қара Құмық: отырар: едiмiз:

birle: Elteris qaγan: boluyu: beriye: Tabγačïγ: öŋre: Qïtaсïγ: yarïya Oγuzïγ: üküš ök: ölürti: bilgisi: čabïsï: ben ök: ertim: Čuγay quzïŋïn: Qara Qumuγ: olurur: ertimez:

Ел Етмiш Бiлге қаған (Мойын-чұр) ғұрыптық кешенi және бітіктастары
7

ičgerip: yanï yorïdïm Kejre: bašïnta üč Вirküde: qan süsin: // birleqatïltïm: anta:.....

Ішке енгізіп: жаңа жорыттым Кейре: басында үш Біркүде: хан сүңгісін (әскерін)://бірлесе қатыстым: сонда: ...
Елегест I (е-10) бұғытасы және мәтіні
6

uruŋ Külüg Toq: Bögü Terikine: аqanïm bek erdemi üčün: birle bardï

Ұрұң Күлік Тоқ: Бөгү Терікіне: әкем: бек ерлігі үшін: бірлесе барды:
Қызыл-чыра бірінші (е-43) бітіктасы
4

Qanïm alp /ü/čin: bir erig: ut birle birle

Ханым алып үшін: бір ерді. Үт (от?) бірге:
Орду-балық I (Қарабалғасұн I) бітіктасы
9

...birle:uluγ...

...бірлесе: ұлық...
Mainz 403a,b (TM 337, TM 335/ТM 341)[408]
8

...sini : birlä :...

Уйбат II (e-31)
6

atasiz er: eki oγlïn: birle: ölti

атасыз ер: екі ұлың: бірге: өлді
OR.8212 (76) түрік бітік мәтіні
23

ruq : birle

Or. 8212 (1692)
29

rïn: birle: ügirinč-

Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.