қазрусeng
:
:
Қойтүбек көне түрік мәтіні
Есік қорғанынан табылған тостағандағы жазу
Үржардан табылған қытай қола айнадағы түрік бітік мәтіні
Ертiстен табылған қола айнадағы түрік бітік мәтіні
Ақтөбеден табылған қола айнадағы мәтін
Жұбан төбеден табылған тас құралдағы мәтін
Қозы-Көрпеш – Баян сұлу дыңы
  Үржардан табылған қытай қола айнадағы түрік бітік мәтіні

Үржардан табылған қытай қола айнадағы түрік бітік мәтіні

VII-IX ғасырға қатысты


«Ертіс руникасының үлгілері», «Үржар қола айнасындағы руникалық жазу»


Шығыс Қазақстан облысы Үржар ауданынан 20 шақырымда Сасықбастау ауылына жақын жердегі көне түрік қорғанынан табылған.

Ресей, Мемлекеттік Эрмитажда сақтаулы. Инв. № CA 16145. Сақтаушысы А.Торгоев.


Қола айнаның жиегi мен iшкі шеңберінде дөңгелене үшкiр темiр затпен қашалып 2 жол мәтін жазылған.

1-ншi жолда - 1 таңба, 2-ншi жолда – 14 таңба. Таңба-әрiптердiң биiктiгi – 1.2-1.5 см.


Қола айнаның шеңберi 13 см.


1935 ж. Қазақстан зерттеу қоғамы тапқан. Алғашқы мәліметті А.Н. Бернштам466 жариялады. Мәтіндік зерттеуін А.С. Аманжолов467 жүргізді.


  Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" //"Қазақстан тарихы түркі тілді деректемелерде" атты сериясы бойынша. II том. - Алматы: Дайк-пресс, 2005. - Б.240.

1.Васильев Д.Д. Памятники тюркской рунической письменности азиатского ареала. //Советская тюркология, 1976. – № 1. – С.71-81.
2.Бекжан О.Д. Белгісіз жаңа мағыналы таңбасы бар екі руникалық жазба ескерткіштің мәні //«Қазақстан: өткені, бүгінгісі және болашағы» (Батыс Түрк қағандығы) Халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.