TҮРІК БІТІК
ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті
қазрусeng
Iздеу:
Қайда:
Басы Ескерткіш Үйреткіш Сөздік Көмек
Бөлімдер
Көне түрік бітіктер
Түрік бітік үйреткіш
Этномәдени сөздік
Дерек көздері
Көмек
Контакт
Ескерткіш түрі
Орхон
Енисей
Талас
Тұрпан
Алтай
Қазақстан
Ферғана
Деректер
Таңбалар
Сөздік
Іздеу
Карта
Мұражай жәдігерлері
Мақалалар
Әдебиеттер
Шрифт қолдау
Сайт картасы
  “Дэл уул” (Жалды тау) түрiк бiтiк жазуы.
Анықтама Мәтін Сурет Сызба Өлшем

“Дэл уул” (Жалды тау) түрiк бiтiк жазуы.

Ескерткіш аталуы

Дэл уул

Табылған жері мен cақтаулы жері

Бұл түрiк бiтiк ескерткiшi Моңғолия, Дундговь аймағының Өлзийт сұмыны(ауылы)-ның 5-ншi бақ (бөлiмше)-тағы “Баруун бэлүү” (Оң қайрақты) деген жердегi жартаста бәдiзделген екен445. Онда көне түрiк төрт жазу жазылған және т.б. таңба, сурет сызықтары бар. Осы жерде кейiннен салынған будда монастыр қалдығы да орналасқан.

Табылған жерде.

Ескерткіштің сипаттамасы

I түрiк бiтiк жазуы: Бұл жазу 85 таңба-әрiптi.

II түрiк бiтiк жазуы: Бұл жазу 24 таңба-әрiптi.

III түрiк бiтiк жазуы: Бұл жазу 10 таңба-әрiптi.

IV түрiк бiтiк жазуы: Бұл жазу 6 жол.

Ғылыми зерттеулері

Осы жазулар туралы мәлiметтi 1987 жылы Моңғол мемлкеттiк университетiнiң мұғалiмi Д. Хүүхэнбаатар т.б. зерттеушiлер айтады. Одан кейiн 1989 жылы Моңғол-Советтiк бiрлескен экспедициясы тексерiп фотосурет, көшiрмелерiн алған. Алайда, осы жазулардың мәнi-мағынасы жайында Ю. Болдбаатар (I жазуы туралы), Ц.Баттулганың (II, III жазуы туралы ) мақалалары ғана қысқаща жарық көрген.446 Т.Санжмятав “Монголын хадны зураг” деген монографиясында I жазудың қол көшiрме суретiн жартылай берген.447

Толық мәтінді деректер
1.Баттулга Ц. Монголын руни бичгийн бага дурсгалууд. Улаанбаатар. - 2005 (1)
2.Баттулга Ц. Монголын руни бичгийн бага дурсгалууд. Улаанбаатар. - 2005 (2)
3.Баттулга Ц. Монголын руни бичгийн бага дурсгалууд. Улаанбаатар. - 2005 (3)
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт
қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.