Ескерткіш аталуы
Чаа-Холь V, Е 17 515
Табылған жері мен cақтаулы жері
Ұлық-Кемнің сол ағысы бойынша, Кемчик өзенінің сағасынан 25 км жоғарыда орналасқан Чаа-қол өзені маңындағы жазықтан бір топ бітіктастар табылған. Қазіргі уақытта ол жер Саян-Шушенск ГЭС-інің су қоймасының астында қалған. Аталмыш топ ескерткіш, Е 15-тен басқасы музейлерде сақтаулы.
Бұл бітіктастың табылған жері Ұлық-Кемнiң сол ағысы бойынша Чаа-Қол сағасынан 8 км жерде.
СТЭАН қызметкерлері ескерткішті Қызыл қаласына жеткізіп, 1973 ж Тува Музейіне жеткізген.
Ескерткіштің сипаттамасы
Бітіктас ақшыл сұр сланецтен жасалған. Көлденең қимасы созылыңқы төртбұрыш. Бітіктас ұшына қарай сүйірленіп келген. Тастың беті тегістелген. Қырлары анық. Тас екіге жарылып кеткен.
Жіңішке бүйір жағына қашалған 2 және 3 мәтін жолдары бір сызықтың бойында анық бітіктелген. 3 жол тігінен тастың екі жағына қашалған. 1-жолдың астында таңба бар. 2 және 3 мәтін жолдарының төменгі жағында түрік бітік графемасы түрінде жасалған ортақ белгі бар.
Ескерткіш өлшемі
Биіктігі – 159 см, ұзындығы – 32 см, ені – 12 см
Ғылыми зерттеулері
1888 ж Сафьяновтың сілтеуімен Аспелин тапқан. 1889 ж Гейкел көшірмесін жасаған 121 (I, XIV). Кейінгі зерттеулер осы көшірмеге сүйенеді. Мәтіндік зерттеулерін С.Е.Малов513, H.N.Orkun512, И.А.Батманов511 және басқалар жасады.
