Ескерткіш аталуы
Ялбак-Таш I
Табылған жері мен cақтаулы жері
Жалпақ-Тас тауы Чуй өзінінің оң жағалауында, Қатұнға құятын жеріне жақын орналасқан. Мәтін жазылған жартас Чуй трактысының үстінде Новосибирскден 721 км және Ташанты поселкесінен 215 км моңғолмен шекарада орналасқан.
Табылған орнында
Ескерткіштің сипаттамасы
Тігінен жазылған 80 см мәтін 40 таңбадан тұрады. Бастапқы таңбалар атыздап (1 мм дейін) қашалған, 10-таңбадан бастап тастың беті қотыр болғасын жұқа қашалғандықтан оқылмайды.
Ескерткіш өлшемі
Мәтін жерден 18 см биіктікте, табиғат әсерінен тілшеленген тастың бетіне қашалған. Басында таңбалар үлкенірек (биіктігі 7 және 4,2-4,5 см аралығында), соңғы жағы (биіктігі орташа 2,5-3 см болып) майдаланып кеткен.
Ғылыми зерттеулері
1980 жазбаны Е.А.Окладникова байқаған. Ең алғаш В.М. Наделяев авторлық қолжазбасында жариялаған. Ғылыми зерттеуін Наделяев516 (73-75 б.), Кызыласов 517 (8-13 б.) жүргізген.
Наделяевтың аудармасы: «(Сказ)ал: "Земля -вечное бытиё! Облагодетельствуй дом (семью) лекаря-травника: пятикратно возьми жар бесовской болезни, подуй, изгони! Сотвори благодать! Земля-Чернь!"».
Кызыласовтың аудармасы: Земля вечно была...
Қосымша мәлімет
Наделяев В.М., 1981. Древнетюркские надписи Горного Алтая // Известия Сибирского отделения АН СССР, № 11, серия общественных наук, вып. 3. Новосибирск.
