Тарихи анықтама
732 ж.
Ескерткіш аталуы
«Арханан ескерткіші»
Табылған жері мен cақтаулы жері
Қазiргi Моңғолияның Бұлғын аймағы, Хишиг-өндөр сұмынынан 40 км жердегi Арханан деген төбешiгiнiң (қазір малшының қыстауы орналасқан) батыс -солтүстiгiнде тау белінің жартасында көне түрік мәтін қашалған, ал бірнеше қорғандар оның алдынғы тұсында орналасқан.
Табылған орнында.
Ескерткіштің сипаттамасы
Мәтін ұзын гранит жартасқа үшкір затпен қашалған. Онда түрiк бiтiк мәтін 140 таңба-әрiптi 3 жол бәдiзделінген /2,6 х 0,85 м /, төменгі тұстарында 10 таңба қашалынған.
Ескерткіш өлшемі
Бірінші жол 107 см, екінші жол 45 см, үшінші жол 35 см ұзын. Таңба-әріптің биіктігі 1,5-1,8 см, қашау тереңдігі 0,1- 0,2 см.
Ғылыми зерттеулері
1966 ж. О.Намнандорж фотосуретi мен қолсызба көшiрмесiн әзірлесе, Моңғолия ҰА-ның Тiл және әдебиет институтының ғалымы Х.Лувсанбалдан қағаз эстампажын алған195 . Бұдан кейінгі зерттеуді Е.Трыяарский, С.Г.Кляшторный, С.Қаржаубай жүргізген 196 . 2001ж., 2004 ж. Қазақстандық экспедициялар зерттеу жүргізді.
Қосымша мәлімет
Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" //"Қазақстан тарихы түркі тілді деректемелерде" атты сериясы бойынша. II том. - Алматы: Дайк-пресс, 2005. - Б.128
