TҮРІК БІТІК
ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті
қазрусeng
Iздеу:
Қайда:
Басы Ескерткіш Үйреткіш Сөздік Көмек
Бөлімдер
Көне түрік бітіктер
Түрік бітік үйреткіш
Этномәдени сөздік
Дерек көздері
Көмек
Контакт
Ескерткіш түрі
Орхон
Енисей
Талас
Тұрпан
Алтай
Қазақстан
Ферғана
Деректер
Таңбалар
Сөздік
Іздеу
Карта
Мұражай жәдігерлері
Мақалалар
Әдебиеттер
Шрифт қолдау
Сайт картасы
  Чаа-Қол II (e-14) бітіктасы
Анықтама Мәтін Сурет Сызба Өлшем

Чаа-Қол II (e-14) бітіктасы

Ескерткіш аталуы

Чаа-Холь II, Е 14 515

Табылған жері мен cақтаулы жері

Ұлық-Кемнің сол ағысы бойынша, Кемчик өзенінің сағасынан 25 км жоғарыда орналасқан Чаа-қол өзені маңындағы жазықтан бір топ бітіктастар табылған. Қазіргі уақытта ол жер Саян-Шушенск ГЭС-інің су қоймасының астында қалған. Аталмыш топ ескерткіш, Е 15-тен басқасы музейлерде сақтаулы.

1961 ж Тува музейі мен ТНИИЯЛИ қызметкерлері Тува музейіне әкелген. Қазір сонда сақтаулы.

Ескерткіштің сипаттамасы

Ескерткіш жасыл сұр сланецтен жасалған. Көлденең қимасы төртбұрыш. Беті тегістелген. Төбесі доғалданған. Қырлары анық.

3 жол мәтін тігінен үш қабырғасына бір-бірден қашалған. 2-жолдың соңы төбесіне жеткенде айналып кетеді. 1-жол жазылған беттің төменгі жағында таңба бар.

Ескерткіш өлшемі

115 х 41 х 20 см

Ғылыми зерттеулері

1888 ж Сафьяновтың сілтеуімен Аспелин тапқан. 1891 ж Клеменц бітіктасты зерттеп, көшірмесін жасады. 1892 ж Ошурков алдыңғыға қарағанда жақсырақ көшірмесін жасады.

Әртүрлі зерттеулерде мәтіннің оқылуы әртүрлі.

Толық мәтінді деректер
1.Васильев Д.Д. Памятники тюркской рунической письменности азиатского ареала. //Советская тюркология, 1976. – № 1. – С.71-81.
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт
қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.