Тарихи анықтама

VIII-IX ғ

Ескерткіш аталуы

«Уюк Туран ескерткіші»

Табылған жері мен cақтаулы жері

қазіргі Туран қаласы маңында орнатылған екен.

1943 ж. Данзынұлы ұйымдастыруымен Қызылдағы Тува музейіне әкелінген.

Ескерткіштің сипаттамасы

Аржандағы кіші қорғанның құрамдас бөлігі. Қола және көшпенділер заманына қатысты бұғытас (б.з.д. VII-III ғғ).

Қызғылтым сұр құмдақ майда тастан жасалынған. Екі қапталында киік, бұғы, доңыз бейнелерін және таңба-белгілерді оймыштап бейнеленген тастың қарама-қарсы екі бетінде барлығы үш-үштен 6 жол мәтін қашалған. Жарты айшық пен ашамай таңбалар қосылып «бақан» секілді таңба құраған, ол екінші қапталдың төменгі тұсында қашалған.

Ескерткіш өлшемі

биіктігі - 2,82 м, ені - 0,19 м, қалыңдығы - 0,41 м.

Ғылыми зерттеулері

Алғаш 1887 ж. Фунтиков тауып хабарлаған, 1888 ж. И.Р.Аспелин, 1891 ж. Д.А.Клеменц, 1906 ж. И.Г.Гранэ және т.б. ғалымдар зерттеді.

Қосымша мәлімет

  Н.Базылхан. Көне түрік бітіктастары (Орхон, Енисей, Талас)// "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" атты сериясы бойынша. II том. - Алматы: Дайк-пресс, 2005. - Б.172-173.