| Ел етміш (Білге атачым) Йабғұ бітіктасының мәтіні (Қазақ тiлiнде сөзбе-сөз салыстырмасы) |
|---|
| 1 |
|
|
Ečümüz : 104 apamïz105 : Jаmï106 : qaγan : törüt : buluŋuγ : qïsmïš : yïγmïš : yaymïš : basmïs : ol qan : yoq boltuqda : kisre : el yіtmіš : ïčγanmïš : qačšamïš
|
|
Атамыз: үлкенiмiз: Йамы: қаған: төрт: бұрыш+ты: қысты (қаған көтерілді): жиды: жаулады: басты: ол хан: жоқ болғанда: керi: ел жетiмсiредi: iшкi ордасы бүлiндi: қашып бытырады:
|
| 2 |
|
|
qaγanladuq : qaγanïn : ïčγanï : idmiš : Türük budun107 : öŋre : kün : toγusïqаŋa108 : kesre : kün : batsïqïŋa : tegi : berіye : Tabγačqa109 : yarïya : yïš qa tegi...
|
|
қаған+«дағандық» (қаған еткен): қағанын: iшкi ордасы: бүлiндi: Түрiк бүтін (халық): өңiр(г)е: күн:тумысына: керi кейiн: күн:батысына: тегi: бергi (оң жаққа): Табғачқа: арғы (сол жаққа): жайсаң.. қа тегi…
|
| 3 |
|
|
alp : erіn : balbal : qïsdï : Türük budun : atï yoq : bolu : barmïš : erti : Türük budun : jіtmezin : tejin : yoluq ermezin : tejin : öze : Teŋіri : ter er/mis : .../
|
|
алып: ердiң: балбалы(н): қысты (қадады): Түрiк бүтін (халық): аты: жоқ: болып: барған: еді: Түрiк бүтін (халық): жетiмсiремесiн: дей: жолай жем болмасын: дей:үстi(ңгi): Тәңірi: деген /екен.../
|
| 4 |
|
|
Qapaγan : Elteris qaγan : eliŋe : qïlïntïm110 : Еl Etmis : yabγu111 : oγulï : Isbara : Tamγan Čur : Yoγa : inisin : Bilge : Isbara : Tamγan : Tarqan : yumγïlïγ : bes : jetmis : еčim : Аtačïm :
|
|
Қапаған (Қабаған): Елтерiс қаған: Елiне: қызмет еттiм: Ел Етмiш: Йабғұ: ұлы: Ысбара: Тамған Чұр: Йоға: iнiсi: Бiлге: Ысбара: Тамған:Тархан: жұмылған/жиналған/: бес: жетпiс [ке] (65): атам: Атачым:...
|
| 5 |
|
|
bu : Tabγačda : yarïja : at eg112 Oγuz : ara : jeti erin : yaγï : bolmuš : аqaŋïm113 : Baγa : Teŋіriken : еjen : anta : yormuš : isig : küčüg : bermiš : ...
|
|
бұ: Табғачда(н): арғы: ат көлiктi алыста Оғұз: арасы(нда): жетi (батыр) ердiң: жауы: болды: әкем: Баға: Тәңірiкен: Ейен: сонда: жорытты: iсiн: күшiн: бердi: екен...
|
| 6 |
|
|
Teŋіriken : ke : isig : bertim : tejin : yarïlqamïš : sad atïγ : anta : bermiš : boltïqda : Toquz : Oγuz : at eg : yaγï ermiš : bedkü : ermiš : Teŋіriken : yor...
|
|
Тәңірiкен: ге: iсiн: бердiң: дей: жарылқады: шад ат/ағ/ын: сонда: берген: (кез) болғанда: Тоғыз: Оғұз: ат ег (ат көлiктi): жау едi: бедкү(ұсақ): едi: Тәңiрікен: жор...
|
| 7 |
|
|
yabïz bat ben ? : azïγ üksüg : körüteg : erti : sületim : ter ermis : ïmtï : beglerime : ter ermis : biz : az bïz : tejin : alqunur : ertimez...
|
|
жабырқаңқы бiз: азды көпке: көргендей: едi: сү(ңгi)ледiм: деген едi: енді: бектерiме: деген едi: бiз: азбыз: дей: алқынып қорқар: болмас: ...
|
| 8 |
|
|
qanïm : sad anča : ötünmüs : Teŋіriken : almazun : tejin : ...din : anta : bermeziŋe : atis ol...
|
|
әкем: шад сонша: өтiндi: Тәңрiкен: алмасын: дей: ...бүтін (халық): сонда: бермесiне: ат ес (?)бол...
|
| 9 |
|
|
Qamuq : Balïqa : tegidim : qonladïm : altïm : süsü : kelti : arqasïn : yaγïdïm : begi : qačdï : ...γ erti : Tabγač : budun : ...atïqïdatïm : yaγïdïm : basdïm : yaydïm ... bozuqunča :
|
|
Қамұқ: Балыққа (қалаға): тидiм: дөңесiне жеттiм: алдым: сүңгiлiлерi: келдi: арқасын: жауладым: бегi: қашты: ...едi: Табғач: бүтін (халық): ...аттандым: жаудырдым: бастым: ... бұзылғанша:
|
| 10 |
|
|
kelür ertimez : ekin ara : at eg yaγï : bolmus : tegim ečimin : tejin : saqïntïm : Teŋіri : bilge : qaγanqa : saqïnu : іsig : küčüg : bersegim : bar ermes erinč : tegi edükün : üčün : ...yaγïdïm : beke : tegi edikim : uruš : qïlïp :
|
|
келер емес: екiнiң ара(сы): ат көлiктi жау: болды: тегiм атамның: деп: сақтандым (есейдiм): Тәңірi: Бiлге: қағанға: сақтап: iсiн: күшiн: берсем: бар: болайын дептi: тигенi: үшiн: ...жауладым: берiк: тигенiм: ұрыс: қылып:
|
| 11 |
|
|
tegip : inime : oγulïma : anča : ötüledim : qïl yorup : Elteris : qaγanqa : adïrïlmaduq : yaŋïlmaduq : Teŋіri : bilge : qaγanta : adïrïlmalïm : azmalïm : tejin : anča : ötledim : keri : barïγma : bardï : bilge : qaγanïn : budunï : ...bardï : ülügen atqa : : esig : küčüg : berti :
|
|
тиiп: iнiме: ұлыма: сонша: өтiндiм: қылық жорытып (кеңес айтып): Елтерiс: қаған(нан): айрылмадық: жаңылмадық: Тәңірi: Бiлге:қаған(нан): айрылмайық: азбайық: дей: сонша: өтiндiм: керi: барығыма (барық-қа): барды: Білге қағанның бүтіні(халқы)... барды: өлеген (өлермен) аттай: iсiн: күшiн: бердi:
|
| 12 |
|
|
öze : Teŋіri : qan : ülüi : yïlqa : jetinč ay 114 : küčlüg : alp qaγanïmda : adrïlu : bardïŋïz : Bilge : atačïm : yoγïŋ : aluruγïŋï : n : qazγantïm : sub jer Teŋіri : öd ....č : eki erür : erti :
|
|
үстi(-iңгi): Тәңірi: хан: ұлу: жылғы: жетiншi ай: күшті: алып қағаным(нан): айырыла: бардыңыз: Бiлге: Атачым: жоқтауын: алқалығын: қаз(бала)дым (қаз тұрғыздым): су жер: Тәңірi: өт(-ер шақ) ...ч: екi едер: едi:
|
| 13 |
|
|
Аtačïmqa : bitig : tašïγ : /Bitigledim qïldïm/ : bеŋigü : qaγanïm : Atačïm : bilge : Atačïm : ülü : yïlqa : bilge : uluγ alp er : edgü qan115 : atačïm : ölti :
|
|
Атачымға: бiтiг: тасын: [Бiтiг/ле/дiм(жаздым)]: мәңгi(лiк): [қағаны]м: Атачым:
Бiлге: Атачым: ұлу: жылғы: бiлге(бiлiктi): ұлық алып ер: игi хан: Атачым: өлдi:
|
| Ел етміш (Білге атачым) Йабғұ. Балбал тастағы мәтін |
|---|
| 1 |
|
|
Isbara : Tarqan : balbalï 116 |
|
Ысбара: Тарқан: балбалы |
