қазрусeng
:
:
  «Тэсийн» бітіктасы
«Тэсийн» бітіктасының мәтінінің қазақшасы
1

............

...
2

jïlqa...

жылға...
3

mïš ...

ған...
4

aγïntïrtï Uyγur qanïm tuttulmïš : ...k...(taqï) γu yïl...

көтерілді Ұйғыр ханым тұтып ұстаған:... к /тау/ықжыл...
5

... i : aqanïm : yašï tegi učdï : oγulï : yabγum : qaγan boltï :

... әкем: жасы тие ұшды:ұлы: йабғұм: қаған болды:
6

olurtï oγulï Tarduš : yabγu Töles šad : olurtï : aqanïm : El : ...

отырды ұлы Тардұш: ЙабғұТөлес Шад: отырды:әкем: Ел...
7

Teŋiri : qïlïntuqda : Uyγur qaγan : olurmuš : Bökü Uluγ qaγan

Тәңірі: қылынғанында (жаратылғанда):Ұйғыр қаған: отырған:Бөкү Ұлық қаған
8

olurmuš : biŋ (anïŋ) : Eli üč yüz yïl : el tutmuš : ančïp : budunï : bardï :

отырған:мың ? (оның): Елі үш жүз жыл: Ел тұтқан:сөйтіп: бүтін (халық)ы:барды:
9

mïš : Buzuq bašïn qaza : Učuz Köl : ke : atlïγïn : tüke bar/mïš/ :

ған: Бұзұқ басының өте:Ұчұз Көл:ге:аттысын: түгей (түгел) барған:
10

di : Beril : Qadïr : Qašïr : anta barmïš : ol budunïm : Keŋkeresde

ды: Беріл: Қадыр: Қашыр: сонда барған:ол бүтін (халық)ым: Кеңгересде
11

Tabγačqa : qïzšanmïš : Uyγur : qaγan : on : yïl : olurmuš : yetmiš : yïl ermiš :

Табғачқа:өштешкен еді:Ұйғыр:қаған:он жыл:отырған:жетпіс:жыл екен
12

...re : Tabγačqa : bazlanmïš Ujγur qaγan toq olurmïs : jetmiš jïl ermiš :

...Табғачқа: басым көрсеткен (бейбіт еткен)Ұйғыр қаған тоқ отырған:жетпіс жыл екен:
13

.de Teŋride ...Uyγur qaγan : olurmuš :

.де Тәңіріде ... Ұйғыр қаған: отырған:
14

/qaγan /ermiš : qaγan ... ki ermiš anta adïn : üdkünč qaγan ermiš :

/қаған /еді: қаған ... екен:сонда айрықша: қайсарлы қаған екен:
15

.. üčün Otuz : /Tatar/ ... el : tutdï : ančïp : yašï tegdi :

үшін Отыз: /Татар/... ... Ел: тұтды:сөйтіп: жасы тиді:
16

Teŋride bolmuš : /El etmiš : Bilge qa/γanïm : olurtï : El tutdï :

Тәңіріде болған:/Ел Етміш Білге: қа/ғаным: отырды:Ел тұтды:
17

... bilgüsin üčün öŋre : kün toγsïqdaqï budun ...

... білгісі үшін:өңірге: күн тумысындағы бүтін (халық):...
18

Bulaqïγ : Aya : bašï : olurtï ... jerig jeg ...

Бұлақты Айа: басы: отырды ... жерді игі ...
19

... Kül : Beg : ...

... Күл: Бек ...
20

... dezig : Qašar Qoruγ : Quntï : čït tikdi örügen yaratdï yayïldï ...

...Қасыр Қорық: Құнты чыт (құрылыс) тікті:ордасын жаратты жайлады ...
21

: elser 224 : ilgerü : Quntï : bilgesün : bitigin bu : urtï : bu yaratdï :

Елсірер ?: ілгері: Құнты: білгісін: бітігін бұ: ұрды:бұ жаратты:
22

... : Toquz buyruq... : γï uyγurmïš : tay ...

... Тоғыз бұйрық ... ұйғарылған (ұйысқан?): Тай ...
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.