TÜRIK BITIG
Language Committee of Ministry of Culture and Infrmation of RK
қазрусeng
Search:
Where:
Home Inscriptions Learning Dictionary Help
Site Parts
Turk Inscriptions And Manuscripts
Learn Old Turk Writings
Ethno Cultural Dictionary
Data
Help
Contact Us
Inscription Types
Orhon
Yenisei
Talas
Turfan
Altai
Kazakstan
Fergana
Resources
Signs
Dictionary
Search
Maps
Museum Exibitions
Articles
References
Font suppot
Site Map
  Search
Definitions Translations Turkic texts Transcriptions References
Көне түрiк тiлiнде:

Көне түрiк тiлiнде іздеу көне түрiк әліппесімен жасалады. Қажетті сөзді теріп болғасын Тап дегенді басыңыз.

Іздеу жүргізілген соң, табылған мәтінге қатысты ескерткіштің аты, мәтіннің сол сөз табылған жолы шығады. Егер ескерткіш атын бассаңыз, сол ескеткіш туралы толық мағлұмат аласыз. Іздеу бетіне қайтып келу үшін терезенің ең жоғарғы немесе ең төменгі сол бұрышында тұрған белгілерді пайдаланыңыз.
Ескерту: Internet Explorer броузерінен басқаны қолданушы Түрік бітік шрифтін орнатып алуы керек. Көмек бетінде қалай орнату керегін оқып алуға болады.

Таңбаны пернетақтадан тергенде, латын әріптерімен төменде көрсетілген сәйкестікті пайдаланыңыз.
B C D F G J K L N O
Q R S T U V W X Y a
b c d g i j k l m n
p q r s t u w x y z
Iздеген сөз 12 жерде кездесті
3
ïdï oqsuz: Kök Türük:anča: olurur ermis:bilge: qaγan ermis: alïp qaγan ermis: bujruq jeme: bilge ermis erinč: alïp ermis erinč: begleri jeme: budunï jeme: tüz ermis: anï üčün: Еlig: anča tutmus: erinč: Еlig tutup: Тörüg: etmis: üze anča:
ие русыз: Көк Түрік: сонша: отырар еді: білік(ті): қаған еді: алып қаған еді: бұйрық та: білікті еді екен: алып еді екен: бектері де: бүтін (халық) да: түзу еді: сол үшін: Елді: сонша тұтқан: екен еді: Елді тұтып: Төре(лікті): етті: үсті сонша:
Небесные Тюрки без властителей кочевали. Эти каганы были мудры. Эти каганы были велики. И служители их были мудры и велики. И беки с народом были честны и прямы. Так они правили народом. Так они царствовали над ними.
There were Kok (Blue) Turks between the two boundaries, having neither rulers nor masters. Wise kagans were they. Great kagans were they. Their buyruqs (officials), too, were wise and brave, indeed. They were great too. Both the lords and people were straightforward and honest. For this reason, kagans were able to rule the state.
6
begleri: budunï: tüzsüz: üčün: Tabγačbudun: teblegin: körlüg: üčün: armaqčïsïn: üčün: inili: ečili: kеksürtükin: üčün: begli: budunlïγ: yoŋušurtuqïn: üčünTürük: budun: elledik: Еlin: ïčγanu: ïdmïs:
бектері: бүтін (халық): түзусіз: үшін: Табғач бүтін (халық): тепкісін: көрген: үшін: арбалғандығы: үшін: інілі: әкелі: кектескені: үшін: бекті: бүтін (халық)ты: жоныстырдығы: үшін: Түрік: бүтін (халық): ел еткен: Елін: ішін бұзып: итермеледі:
И беки, и простой народ были нечестные. Поддавшись китайцам, обманутые отцы и дети стали врагами. Беки и народ восстали друг против друга. Нарушилось единство Тюркского народа.
The lords and people went unfair. Since they give way to Chinese people, since they were defrauded by them, younger and elder brothers became revengeful and enemy to each other. Turkish people were exiled.
5
tüzeltim: аltun: kümüš: isigti: qutuy: buŋsuz: anča berür: Tabγač: budun: sabї: süčig: aγїsї: jїmšaq: ermiš: süčig: sabїn: jїmšaq: aγїn: arїp: їraq: budunїγ: anča yaγutї er: ermiš: yaγuru: qontuqda: isire: aňїγ bilge: anta üjür: ermis:
түзеттiм: алтын: күмiс: асыл:: мұңсыз (шексiз): сонша берер: Табғач: бүтін (халық)(+ның): сөз сабы: сүйкімді: жібегі: жұмсақ: екен: сүйкімді: сөз сабын: жұмсақ: жібегін: ырықтап (ерiтiп): ырық (ты): бүтін халықтың: сонша (көздiң) жауын алар: екен: көздiң жауын алып: қоңдықтап: кейiн: аңсыз бiлiктi: сонша үйірер: едi:
китайским народом. Слова китайских людей, которые дают нам золото, серебро, алкоголь и сокровища, всегда сладки, и шелка всегда мягки. Обманывая своими сладкими словами и мягкими шелками, они привлекают к себе людей издали. Как люди к ним приближаются, их одурманивали.
the Chinese people. The words of Chinese people, who give us gold, silver, alcohol and treasures in abundance, have always been sweet and silks have always been soft. Deceiving by their sweet words and soft silks, they attract people to come from remote places. After people have settled close to them, they made people be addicted to them even more.
4
Temir qapïγqa: tegi:qonturmus: ekin ara: ïdï oqsuz: Kök Türük: iti anča: olurur ermis: bilge: qaγan ermis: alïp qaγan ermis: bujruqï: bilge ermis erinč: alïp ermis erinč: begleri jeme: budunï (jeme: tüz ermis: anï ) üčün: Еlig: anča tutmus: erinč: Еlig tutup: (Тörüg: etmis: üze anča: kergek: bolmus: )
Темір Қапығқа: тие: құндақтады(жайладым): екі ара(сы): ие русыз: Көк Түрік: жете сонша: отырар еді: білік(ті): қаған еді: алып қаған еді: бұйрығы: білікті еді екен: алып еді екен: бектер де: бүтін (халық) да: (түзу еді: сол: ) үшін: Елді: сонша тұтып: еді: Елді тұтып: (Төре/лікті/: етті: үсті сонша: қайтыс болды:)
на западе до Железных Ворот завоевали. Синие Тюрки без властителей кочевали. Эти каганы были мудры. Эти каганы были велики. И служители их были мудры и велики. И беки с народом были честны и прямы. Так они правили народом. Так они властвовали над ними. Умерли они.
In the west up to the Iron Gate conquered. Blue Turks moved without the rules. These kagans were wise. These kagans were great. Their servants were wise and great too. Beks were honest and direct with people. They ruled the nation this way. This way they held away over them. They died.
6
qïlïnmadïq erinč: oγulï: аqaŋïn teg: qïlïnmadïq erinč:bilgesiz: qaγan: olurmïs erinč: yablaq: qaγan: olurmïs erinč: bujruqï: jeme: bilgesiz ermiš erinč: yablaq ermis erinč: begleri: budunï: tüzsüz üčün: Tabγač budun: teblegin: körlü(üčün: armaqčïsïn:) üčün: inili: (ečili: kеksürtükin: üčün: begli: budunlïγ: )
қызмет етпеген еді: ұлы әкесіндей: қызмет етпеген еді: біліксіз: қаған: отырған екен: жабайы (жаман): қаған: отырған екен: бұйрығы: да: біліксіз болған екен: жабайы (жаман) болған екен: бектері: бүтін (халық)ы: түзусіз үшін: Табғач бүтін (халық): тепкісін: көрген: үшін: арбалғандығы: үшін: інілі: ( аталы:кектескені: үшін: бекті: бүтін (халық)ты:)
как старший брат. И сын не пошел в отца. Каганами они были неразумными и дикими. И служители были несведущими и дикими. И беки, и простой народ были нечестные. Поддавшись китайцам, обманутые отцы и дети стали врагами. Беки и народ восстали друг против друга.
And the son did not take after his father. They were unintelligent and wild. The servants were ignorant and wild too. Beks and common people were dishonest. Yielded to Chinese people, deceived fathers and children became enemies. Beks and common people rose against each other.
3
Ersenke: tegi: süledim: Tüpütke: kičig: tegmedim: qurїγaru: Jenčü ügüz: keče: Temir Qapїγqa: tegi: süledim: jїrїγaru: Jer Bayїrqu: jeriŋe: tegi: süledim: bunča: jerke: tegi: yorutdїm: Őtüken: yїšda: jeg: їdї yoq: ermi: El tutsar: jer: Őtüken: yїš ermiš: bu jerde: olurupan: Tabγač: budun: birle: tüzeltim: аltun: kümüš: is /igti:
Ерсенге: тие: сүңгiледiм: Түпiтке: кiшiк: тимедiм: керi қарай: йенчү (Iнжу) өзен(дi): кеше: Темiр Қапығқа: тие: сүңгiледiм: арғы қарай: Жер Байырқұ: жерiне: тие: сүңгiледiм: бұнша: жерге: тие: жорыттым: Өтүкен: Йышында: жеке: иесi жоқ: екен: Ел тұтар: жер: Өтүкен: Йыш: екен: бұ жерде: отырып: Табғач:бүтін (халық)мен: бiрге: түзеттiм: алтын: күмiс: аштыны:
Воевал до Ерсен. Почти достиг Тибета. На запад переправившись через реку Йенчу (Жемчуг-Сырдария), я прошел с войском до Железных ворот. На север прошел с войском до земли Байырку. Я прошел с войском до всех этих мест. На горе Отюкен не было хорошего правителя. Место, откуда можно править страной - гора Отюкен. Сидя здесь я правил табгачским(китайским) народом. Табгач(Китай) давал нам золото, серебро, алкоголь
Fought till Ersen. Nearly reached Tibet. In the west having crossed through the Pearl river (Syrdariya), I passed with my army to Iron Gates. To the north I passed with the army to Bairku land. I passed with my army to all these places. To the grief of Otuken there was no a good ruler.The place where it is possible to rule the country is the Otuken mountain. Sitting here I ruled Tabgach (Chinese) people. Tabgach (China) gave us a lot of gold, silver, alcohol
Чаа-Қол V (e-17)  1 рет кездеседi
1
Tüz bay: Küč Barïs: Külüg
Түз бай: Күш барыс: Күлік
(Я -)Тюз Бай Кюч Барс Кюлиг.
Tüz bay Küč Barïs Külüg
T ІІ T 14  4 рет кездеседi
6
ir : tüzlüg : ol :: intiz
ір : түздік : ол :: Інтіз
из планеты Тир. Камень Интиз
9
γïd : tüzülüg : ol :: qara
ғыд : түздік : ол :: Қара
из планеты Анагуд. Черный
10
tas : eki on : tüzlüg : ol ::
тас : Екі он : түздік : ол ::
камень из планеты Два десять.
11
tiγ : taš : maγ : tüzlüg : ol ::
Тіғ (қоңыр қызыл) : тас : Мағ : түздік : ол ::
Буро красный камень из планеты Маг.
1
...tüz aruq beg: küzküsi ...
...Түз Арұқ бек (көздігі) айнасы....
... Зеркало господина Туз Арук...
... the mirror of sir Tuz Aruq...
The basic idea of creating the electronic historical and cultural fund was based on issue of The Oriental Studies Section of The Institute of Oriental Studies named after Suleimenov in 2005 under the govermental program "Cultural Heritage": "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Енисей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма.
Chief Editors:
doctor of history sciences Prof. M.Abuseitova
doctor of philology sciences Prof. B.Bukhatuly.
We appreciate The Director of The Institute of Oriental Studies Meruert Abuseitova for her help.


Inscriptions Learning Ethno Dictionary Dictionary Resources Search Help Contacts
қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.