TҮРІК БІТІК
ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті
қазрусeng
Iздеу:
Қайда:
Басы Ескерткіш Үйреткіш Сөздік Көмек
Бөлімдер
Көне түрік бітіктер
Түрік бітік үйреткіш
Этномәдени сөздік
Дерек көздері
Көмек
Контакт
Ескерткіш түрі
Орхон
Енисей
Талас
Тұрпан
Алтай
Қазақстан
Ферғана
Деректер
Таңбалар
Сөздік
Іздеу
Карта
Мұражай жәдігерлері
Мақалалар
Әдебиеттер
Шрифт қолдау
Сайт картасы
  40 Жалпақ-Тас II/XV
Анықтама Мәтін Сурет Сызба Өлшем

40 Жалпақ-Тас II/XV

VIII-XI ғғ

Ескерткіш аталуы

Ялбак-Таш II/XV

Табылған жері мен cақтаулы жері

I жазықтықтың оңтүстігінде Жалпақ-Тас, II жазықтық деп аталатын жартастың бетіне қашалған. Бұл жазықтықта барлығы 3 жазба ескерткіш сақталған – Жалпақ тас II, XV, XXX.

Ескерткіштің сипаттамасы

Екі жол тігінен жартастың етегіне сол қырына қашалған. Жерден II жол 18 см, XV жол 16,5 см қашықтықта. Мәтіннің бірінші (XV) жолы биіктігі 2,4-1,6 см болатын 6 таңбадан, екінші (II) жолы биіктіші 2,4-2,6 мен 1,3-0,9 см аралығындағы 14 таңбадан құралады.

Ескерткіш өлшемі

XV жолдың ұзындығы 9,7 см дейін жетеді, II жолдыкі – 21,4 см.

Ғылыми зерттеулері

В.М.Наделяев тек екінші (II) 516 оқылуын қарастырды. И.Л.Кызласов517 аталмыш жазбаларды кезінде бір қолмен бітіктелген деп есептеп қарастырды. Қараңыз И.Л.Кызласов 578 579, В.Д.Кубарев581, В.А.Кочеев523.

Наделяевтың аудармасы: Я написал: пять родственников (~ пять элей). Ал Егин (имя собственное, букв. «Рыжий племянник».

Кызласовтың аудармасы: (XV) (Поскольку) я не должен произносить имя (Божие),

(II) я написал (это) пятью (пальцами), (для того ~ для письма) предназначенными.

Толық мәтінді деректер
1.Кочеев В.А. Свод древнетюркских рунических памятников Горного Алтая. Горно-Алтайск: АКИН, 2006. – 52 с.
2.Кызыласов И.Л. Новости тюркской рунологии. Выпуск 1. Енисейские надписи на горе Ялбак-таш (Горный Алтай). - М.: 2003, - 112 с.
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт
қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.