қазрусeng
:
:
  Чаа-Қол II (e-14) бітіктасы

Чаа-Қол II (e-14) бітіктасы


Чаа-Холь II, Е 14 515


Ұлық-Кемнің сол ағысы бойынша, Кемчик өзенінің сағасынан 25 км жоғарыда орналасқан Чаа-қол өзені маңындағы жазықтан бір топ бітіктастар табылған. Қазіргі уақытта ол жер Саян-Шушенск ГЭС-інің су қоймасының астында қалған. Аталмыш топ ескерткіш, Е 15-тен басқасы музейлерде сақтаулы.

1961 ж Тува музейі мен ТНИИЯЛИ қызметкерлері Тува музейіне әкелген. Қазір сонда сақтаулы.


Ескерткіш жасыл сұр сланецтен жасалған. Көлденең қимасы төртбұрыш. Беті тегістелген. Төбесі доғалданған. Қырлары анық.

3 жол мәтін тігінен үш қабырғасына бір-бірден қашалған. 2-жолдың соңы төбесіне жеткенде айналып кетеді. 1-жол жазылған беттің төменгі жағында таңба бар.


115 х 41 х 20 см


1888 ж Сафьяновтың сілтеуімен Аспелин тапқан. 1891 ж Клеменц бітіктасты зерттеп, көшірмесін жасады. 1892 ж Ошурков алдыңғыға қарағанда жақсырақ көшірмесін жасады.

Әртүрлі зерттеулерде мәтіннің оқылуы әртүрлі.

1.Васильев Д.Д. Памятники тюркской рунической письменности азиатского ареала. //Советская тюркология, 1976. – № 1. – С.71-81.
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.