қазрусeng
:
:
  Чаа-Холь VII (e-19)

Чаа-Холь VII (e-19)


Чаа-Холь VII, Е 19 515


Ұлық-Кемнің сол ағысы бойынша, Кемчик өзенінің сағасынан 25 км жоғарыда орналасқан Чаа-қол өзені маңындағы жазықтан бір топ бітіктастар табылған. Қазіргі уақытта ол жер Саян-Шушенск ГЭС-інің су қоймасының астында қалған. Аталмыш топ ескерткіш, Е 15-тен басқасы музейлерде сақтаулы.

Бұл бітіктастың табылған жері Ұлық-Кемнiң сол ағысы бойынша Чаа-Қол сағасынан 8 км жерде.

1897 ж Островких бұл ескерткішті Минусинск музейіне алып келеді.

Минусинск музейінде сақтаулы. ММ инв. №35.


Бітіктас қара сұр сланец тастан жасалған. Қазір стеланың бір бөлігі мен мәтіннің бөлігі құрыған. Тастың көлденең қимасы төртбұрыш болады. Тастың беті тегістелген. Қырлары анық.

Барлығы үш бетінде бір-бірден қашалған 3 жол мәтін бар. 1-жол ертеректе қашалған өшіңкі бейнелердің үстіне бітіктелген. Осы 1-жолдың астында таңба бар. 3-жолдың мәтіні көрінбейді. Солдан оңға оқылады. Кейбір таңбалар асимметриялы түрде керісінше таңбаланған.

1-жолдың беті атыздалып қашалған. 2-жол шұқып қашалған.


170 х 25 см


Сафьяновтың сілтеуімен 1888 ж Аспелин тапқан. 1889 ж Гейкел фотоға түсірген.121 1891 ж Ошурков эстампажын жасап Радловқа тапсырған.122

Мәтіндік зерттеуін С.Е.Малов, H.N.Orkun және басқалар жасаған.

1.Васильев Д.Д. Памятники тюркской рунической письменности азиатского ареала. //Советская тюркология, 1976. – № 1. – С.71-81.
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.