қазрусeng
:
:
  "Бигэр" жартастағы түрiк бiтiк жазуы

"Бигэр" жартастағы түрiк бiтiк жазуы


Қазiргi Моңғолияның Қобы-Алтай аймағы, Бигэр сұмынынан 17 км Хар аарагын бичигт хад (Қара айрықтың бiтiк жартасы) деген жердегi жартаста қашалған.


Жартастағы жазу – 4 жол:

1) Бiрiншi жазу 1 жол түрiк бiтiк жазулы.

2) Екiншi жазу 1 жол түрiк бiтiк жазулы.

3) Үшiншi жазу 1 жол түрiк бiтiк жазулы таңба мен таутеке бәдiзделген.

4) Төртiншi жазу 1 жол түрiк бiтiк жазулы.


Бұл түрiк бiтiк жазуын алғаш рет 1969 жылы Моңғол-Совет экспедиция тобы тапқан601. Сол экспедиция құрамында қатысқан ғалым М.Шинэхүү602 осы төрт бөлек кiшi жазуды алғаш рет оқып, көне моңғол, қазақ, манжұр тiлдерiмен салыстыра аударған.

1. ұчырлар йолы артұрда

2. бала ел едiктез

3. күлүкни йорты

4. мен бiтiп

ұшырасқандар жолға шықты

Жұтан ел көмектеспедi

Көлiк жортты

Мен бітіктеп

1.Баттулга Ц. Бигэрийн эртний бичээсүүд //Linguistics and literature. Institute of Language and literature. Mongolian Academy of Science. Улаанбатаар, 2008.
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.