қазрусeng
:
:
1 Қарбан түрік бітік мәтіні
3-4 Бичикту-Бом II
5 Бичикту-Бом III
6 Бичикту-Бом IV
7 Бичикту-Бом V
8 Бичикту-Бом VI
9 Бичикту-Бом VII
10 Бичикту-Бом VIII
11 Бичикту-Бом IX
12 Бичикту-Бом X
13 Үстіңгі Сары-Қобы
14-15 Манырлу-Қобы I және II
16 Шірік-Тас түрік бітік мәтіні
17 Сүгедек түрік бітік мәтіні
18 Текпенек түрік бітік мәтіні
19 Түйекті I түрік бітік мәтіні
20 Түйекті II
21 Түйекті III
22 Түйекті IV
23 Көпшеген түрік бітік мәтіні
24 Үлкен Яломан
25 Төменгі Инеген
26 Жалпақ-Тас I
27 Жалпақ-Тас XIV
28 Жалпақ-Тас XVI
29 Жалпақ-Тас III
30 Жалпақ-Тас IV және VI
31 Жалпақ-Тас V
32 Жалпақ-Тас VII
33 Жалпақ-Тас VIII
34 Жалпақ-Тас IX
35 Жалпақ-Тас X
36 Жалпақ-Тас XI
37 Жалпақ-Тас XII
38 Жалпақ-Тас XIII
40 Жалпақ-Тас II/XV
41 Жалпақ-Тас XXX
42 Жалпақ-Тас XXXI
43 Жалпақ-Тас XVII
44 Жалпақ-Тас XVIII
45 Жалпақ-Тас XIX
46 Жалпақ-Тас XX
47 Жалпақ-Тас XXI
48 Жалпақ-Тас XXII
49 Жалпақ-Тас XXIII
50 Жалпақ-Тас XXIV
51 Жалпақ-Тас XXV
52 Жалпақ-Тас XXVI
53 Жалпақ-Тас XXVII
54Жалпақ-Тас XXVIII
55 Жалпақ-Тас XXIX
56 Адыр-Қан
57 Ақ Бом I
58 Ақ Бом II
59 Қара-Бом
60 Меңдүр-Соққан I
61 Меңдүр-Соққан II
62 Меңдүр-Соққан III
63 Меңдүр-Соққан IV
64 Меңдүр-Соққан V
65 Меңдүр-Соққан VI
66 Меңдүр-Соққан VII
67 Меңдүр-Соққан VIII
68 Жабаған түрік бітік мәтіні
70 Қатанды түрік бітік мәтіні
71 Құрай I түрік бітік мәтіні
72 Құрай II түрік бітік мәтіні
73 Бар-Бұрғазы I
74 Бар-Бұрғазы II
75 Бар-Бұрғазы III
76 Талдуайры түрік бітік мәтіні
77 Жалғыз-Төбе I
78 Жалғыз-Төбе II
79 Құрғақ I
80 Құрғақ II
81 Қызыл-Қабақ I
82 Қызыл-Қабақ II
83 Теке-Тұру
  31 Жалпақ-Тас V

31 Жалпақ-Тас V

VIII-XI ғғ


Ялбак-Таш V


Бұл бітік Жалпақ-Тас III-тен XIII-ке дейін белгіленген бітіктерімен бірге Жалпақ-Тас, I жазықтық, жоғарғы топ деп аталатын бетке қашалған.


И.Л.Кызласовтың тұжырымдауы бойынша Жалпақ тас III бірінші болып жазылған, бұдан кейін IV/VI, одан соң V, соңында VII жазылған болуы керек. Мәтін тігінен ортасы сәл иіліңкіреп жазылған. 10 таңбадан тұратын жол төменнен жоғары оқылады.


Жолдың ұзындығы 15 см, таңба биіктігі 1,5-1,8 см және 2,4-3,7 см аралығында.


Алғаш В.М.Наделяевым580 в 1990 ж зерттеді. В.Д. Кубарева пен Э. Якобсон 581 жариялағанда жазба біраз қателіктермен берілді. Дәлірек жаңғыртпасын, мәтіндік зерттеуін И.Кызласовым 579 517 жасады.

Наделяевтың аудармасы: Возьми себе драгоценности, скот (букв.коня), скарб!

Кызласовтың аудармасы: Обретённый мой Отец, снизойдите (до меня)!

1.Кочеев В.А. Свод древнетюркских рунических памятников Горного Алтая. Горно-Алтайск: АКИН, 2006. – 52 с.
2.Кызыласов И.Л. Новости тюркской рунологии. Выпуск 1. Енисейские надписи на горе Ялбак-таш (Горный Алтай). - М.: 2003, - 112 с.
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.

қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.