TҮРІК БІТІК
ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті
қазрусeng
Iздеу:
Қайда:
Басы Ескерткіш Үйреткіш Сөздік Көмек
Бөлімдер
Көне түрік бітіктер
Түрік бітік үйреткіш
Этномәдени сөздік
Дерек көздері
Көмек
Контакт
Ескерткіш түрі
Орхон
Енисей
Талас
Тұрпан
Алтай
Қазақстан
Ферғана
Деректер
Таңбалар
Сөздік
Іздеу
Карта
Мұражай жәдігерлері
Мақалалар
Әдебиеттер
Шрифт қолдау
Сайт картасы
  Этномәдени сөздік
[Ordu balïq] Ордұ-балық
Ордұ-балық (Қара балық?). VII-XI ғасыр. Түрік Елі мен Ұйғыр қағандығының астанасы Ордұ-балық қаласы (жергiлiктi халық: Хар балгас (Қара қалашық), Хан балык деп атайды). N- 47 º23´; E- 102º28´. Қазіргі Моңғолияның Арханғай аймағы Хотонт сұмынының оңтүстiгiнде орналасқан. Қаланың нақты атауы жайында үзілді-кесілді тарихи жазба деректер жоқ. Оның не себептен «Хан-балық , Балықлық , Орды-балық, Қара балғасұн, Хар-балгас» аталғаны анық емес.
Орды-балық қаласы. Әуефотосурет. 2007 ж.
Дегенмен де моңғолша Хар-балгас < Qara balgasun деп аталуына қарағанда бұл қаланың тарихи атауы Qara balіq > Қара-балық болу керек. Өйткені көне түрік дәуірінің жер-су атаулардың басым көпшілігі моңғол тілінде, жергілікті халықтың атауында да сол қалпында дерлік сақталынып келген. Зерттешілердің басым көпшілігі осы қаланы Ұйғыр қағандығы дәуірінде салынған , ұйғырлардың ордалық бас қаласы деп есептейді. Сол себептен де Qan balіq > Хан балық, Balіqlіq> Балықлық, Ordu balïq > Орды балық, Хар-балгасун деген секілді әр түрлі нұсқаларда жаңғыртып қарастырады.
Мәлімет қорынан қара
Этномәдени сөздікпен қатар Түрік бітік мәтін қорында көне түрік-қазақ сөздігі бар.
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт
қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.