TҮРІК БІТІК
ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті
қазрусeng
Iздеу:
Қайда:
Басы Ескерткіш Үйреткіш Сөздік Көмек
Бөлімдер
Көне түрік бітіктер
Түрік бітік үйреткіш
Этномәдени сөздік
Дерек көздері
Көмек
Контакт
Ескерткіш түрі
Орхон
Енисей
Талас
Тұрпан
Алтай
Қазақстан
Ферғана
Деректер
Таңбалар
Сөздік
Іздеу
Карта
Мұражай жәдігерлері
Мақалалар
Әдебиеттер
Шрифт қолдау
Сайт картасы
  Талас I бітіктасы
Анықтама Мәтін Сурет Сызба Өлшем

Талас I бітіктасы

VIII-X ғ

Тарихи анықтама

VIII-X ғ

Ескерткіш аталуы

«Талас өзені бойындағы ескерткіштері», «Талас бірінші ескерткіші», «Талас руникалық ескерткіштері», «№1 ескерткіші»

Табылған жері мен cақтаулы жері

Талас қаласынан (бұрыңғы Әулие –Ата уезді, Дмитриевский қалашығы) 8 шақырым шығыс-оңтүстіктегі Айр-Там-Ой (Қырық-Қазық) деген жерден табылған.

Ресей, Мемлекеттік эрмитажда сақтаулы. Сақтаушысы А.Торгоев. Инв. № СКи 1172.

Ескерткіштің сипаттамасы

Қызғылтым сұр гранит тастан жасалынған. Бітіктас беті 2009жылы тазалаудан өткен. 4 жол мәтін қашалған.

Ескерткіш өлшемі

135 х 90 х 45 см (?).

Ғылыми зерттеулері

1896 ж. В.А.Каллаур, Гастев тапқан. Г.Гейкел 324 , В.В.Радлов325 , Ю. Немет 326 , С.Е.Малов 327 , Х.Н.Орхун 328 , И.А.Батманов 329 , Ч.Жумагулов 330 , А.С.Аманжолов 331 зерттеу жүргізген.

Қосымша мәлімет

  Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" //"Қазақстан тарихы түркі тілді деректемелерде" атты сериясы бойынша. II том. - Алматы: Дайк-пресс, 2005. - Б.216.

Толық мәтінді деректер
1.Малов С.Е. Таласские эпиграфические памятники. - М.-Ленинград. - 1936. //Материалы УЗКОМСТАРИСА. Выпуск 6-7.
2.Массон М.Е. К истории открытия древне-турецких рунических надписей в Средней Азии. - М.-Ленинград. - 1936. //Материалы УЗКОМСТАРИСА. Выпуск 6-7.
3.Васильев Д.Д. Памятники тюркской рунической письменности азиатского ареала. //Советская тюркология, 1976. – № 1. – С.71-81.
4.Малов С.Е. Памятники древнетюркской письменности. Тексты и исследования. – М., Ленинград, Издательствно Академии наук СССР, 1951
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы "Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды. Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.


Ескерткіш Үйреткіш Этномәдени сөздік Жәй сөздік Деректер Іздеу Көмек Контакт
қазрусeng
© Абай атындағы Қазақ Ұлттық педагогикалық университет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет және ақпарат министрлігінің Тіл комитеті тапсырысы бойынша жүргізілген
"Жазба және этноархеологиялық деректемелер бойынша қазақ тілінің тарихи-мәдени ақпарат көздерін жасау" жұмысы шеңберінде жасалған.