|
|
| Этномәдени сөздік |  |
|
|
|
[ay] ай |
«Ай». Көне түріктердің күнтізбелігінде бірінші ай, ekinti ay- екінші ай, үшініші ай, төртінші ай , besinč ay- бесінші, altïnčï ay – алтыншы ай, jetinči aj - жетінші ай, sekizinči ay - сегізінші ай, toqïzïnčï ay - тоғызыншы ай , onunč ay - оныншы ай , bir jegirminči ay - он бірінші ай, он екінші ай бар. |
| Мәлімет қорынан қара |
Мына ескерткіштерде осы сөз кездеседі |
| Ел етміш (Білге атачым) Йабғұның ғұрыптық кешенi және бiтiктастары |
| 12 |
|
| үстi(-iңгi): Тәңірi: хан: ұлу: жылғы: жетiншi ай: күшті: алып қағаным(нан): айырыла: бардыңыз: Бiлге: Атачым: жоқтауын: алқалығын: қаз(бала)дым (қаз тұрғыздым): су жер: Тәңірi: өт(-ер шақ) ...ч: екi едер: едi:
| | öze: Teŋіri: qan: ülüi: yïlqa: jetinč ay 114 : küčlüg: alp qaγanïmda: adrïlu: bardïŋïz: Bilge: atačïm: yoγïŋ: aluruγïŋï: n: qazγantïm: sub jer Teŋіri: öd ....č: eki erür: erti:
| | Тұнық-ұқ ғұрыптық кешені және бiтiктасы |
| 11 |
|
| ölürtečig: etermen: Tabγač: beriden yenteg: Qïtaŋ: önden yenteg: ben yïrdantayïn: tegijin: Türük: esir budun: jerinte: ïdï yormazun: učrïdï: ay: oq qisalïm:
| | өлермен: етермiн: Табғач: бергi жақтан жөнелмек: Қытан: өң жақтан жөнелмек: мен арғы жақтан: тиейiн: Түрiк: Есiр (ер тақты)бүтін (халық): жерiнде: итере жортқызбай: ұшырады: ай: оқ(тай) қысайық:
| | Бегре (е-11) бітіктасы |
| 2 |
|
| qunčuyïm buŋa adïrïldïm: esizim: kün ay ezidim
| | ханшайым мұңды айырылдым: иесізіме: күн ай езілдім
| | Or. 8212 (161) "Ырық бітік" қолжазба кітабы |
| 67 |
|
| bars : yïl : ekinti : ay : bis : yiγïrmike : taygüntan : manïstantaqï : kičïγ : ditar : burua : guru : esïdičïmiz : Isig : Saŋun : Ïtačïq : üčün : bitidim. | | Барыс жылы, екінші ай, он бесіне Тайгүнтан маныстандағы (мен) кіші діндар, буриа гуру естушіміз Ісіг Cенгүн Ытачұқ үшін бітідім(жаздым). | | Тайхар жартастағы көне түрiк жазулары |
| 1 |
|
| at yïl... :t.ay: eki: ...a: ay: |
|
|
Этномәдени сөздікпен қатар Түрік бітік мәтін қорында көне түрік-қазақ сөздігі бар.
|
|
|
|
|
Электронды тарихи-мәдени қордың негізі "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасының "Шығыстану секциясы" Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты тарапынан 2005 жарияланған "Қазақстан тарихы туралы түркі деректемелері" сериясының 2-томы
"Н.Базылхан "Көне түрік бітіктастары мен ескерткіштері (Орхон, Ениесей, Талас)" Алматы: Дайк-Пресс. 2005, 252 б. +144 бет жапсырма" атты ғылыми еңбек болды.
Ғылыми редакторлары: т.ғ.д., проф. М.Қ.Әбусейтова,
ф.ғ.д., проф.Б.Бұхатұлы.
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институтының директоры т.ғ.д., проф. Меруерт Қуатқызы Әбусейтоваға көрсеткен көмегі үшін алғыс білдіреміз.
|
|
