Ескерткіш аталуы

"Ырық бітік", "Manual of Divination", "Book of Omens", "Irk bitig", "Гадательная книга"

Табылған жері мен cақтаулы жері

Британ кітапханасында (Лондон, Англия) сақтаулы.

Ескерткіштің сипаттамасы

Шығыс Түркiстан аймағы ежелгi жазба ескерткiштерiне аса бай өңiр. Бұл бүгiнгi ҚХР-ның Шынжан ұйғыр автономиясы, Тұрпан, Дунхуан, Миран өңiрлерiнде табылған қағазда жазылған қолжазбалар мен құрылыс қабырғаларында өрнектелген көне түрiк бітік жазулары жатады. Бұл ескерткiштер 1902 жылдан берi зерттеліп келеді.

Тұрпан түрік бітік ескерткіштерінің ең үлкенi 62 парақты «Ырық бiтiк» туындысы. Кітаптың басы мен аяғында қытайша Будда дініне арналған өлең жазылған. Қалған 58 бетте түрік бітік қағаз бетіне сиямен жазылған.

Ескерткіш өлшемі

Кітап парағының биіктігі 13.1 см (5 1/2 дюйм), ені 8.1см (3 1/2 дюйм).

Ғылыми зерттеулері

А. Ле Кок⁴⁵⁰ , М. А. Стейн, В. Томсен⁴⁵¹ , Ж. Р. Хамильтон, Л. Базин⁴⁵² , Х. Н. Орхун⁴⁵³ , С.Е. Малов⁴⁵⁴ және т. б. ғалымдар зерттеу жүргiздi. 1912 ж Ұлыбритания және Ирландия патшалығы Азия қоғамының журналында жарық көрген (J.R.A.S.).

Сілтеме: [450] [X]

Le Coq, A. von. Kokturkisches aus Turfan. Manskrift-fragmente in kokturkischen Runen aus Toyog und Idiqut-schahari, Oase von Turfan // Sitzungsberichte der Preussischen Akademie der Wissenschaften. Phil.-hist. Kl. 1909.

Жабу үшін сілтеменің немесе Х үстіне барыңыз

Сілтеме: [451] [X]

Thomsen V. Dr. M. A. Stein’s manuscrifts in Turkish “ runic” scrift from Miran and Tun-Huang // Journal of the Royal Asiatic Society, London, 1912. Р. 181–227; Thomsen V. Еin Blatt in turkischer “runen” schrift aus Turfan // Sitzungsberichte der Preussischen Akademie der Wissenschaften. Phil.-hist. 1910. XV; Thomsen V. Fragments of a runic Turkish manuscript Kao 0107 from Kara-Khova // Innermost Asia, Vol. II. Oxford, 1928.

Жабу үшін сілтеменің немесе Х үстіне барыңыз

Сілтеме: [452] [X]

Hamilton J. R., Bazin L. Un manuscrift chinois et turc runiforme de Touen-Houang. BM. Or. 8212 (78), (79) // Turcica, Revue d’Etudies Turques, 4. 1972. Р. 25–42.

Жабу үшін сілтеменің немесе Х үстіне барыңыз

Сілтеме: [453] [X]

Orkun H. N. Elyazma. //Eski Türk yazîtlari. Istanbul, 1938. T. II. 57-100 s.

Жабу үшін сілтеменің немесе Х үстіне барыңыз

Сілтеме: [454] [X]

Малов С. Е. Гадательная книжка // Памятники древнетюркской письменности Тексты и исследования М.-Л., 1951

Жабу үшін сілтеменің немесе Х үстіне барыңыз