| Білге қаған бітіктас I бетіндегі мәтін (1-41) |
|---|
| 1 |
|
|
Teŋіriteg : Тeŋiri : yaratmïš : Türük : Bilge : qaγan : sabїm : aqanїm : Türük : Bil/ge : qaγan : bödüke : olurtum : /anta : їmtї : al… tїsї er : Toquz Oγuz : eki Ediz ker külüg : begleri budunї : ......Türük : Тeŋiri : ...
|
|
Тәңірiтек: Тәңірi: жаратқан: Түрiк: Бiлге: қаған: сап-сөзім: ағайыным: Түрік: Біл/ге: қаған: бұ өтерге: отырдым:/ сонда: енді: ...тысы ер: Тоғыз Оғыз: екі Едіз кер күлік(атақты): бектерi бүтін (халық): ... ... Түрік: Тәңірі:... |
| 2 |
|
|
üze : : qaγan : olurtum : olurtuqїma : ölütečiči : saqїnїγma : Türük : begler : budun : egirip : sebinip : tostamїš : közi : jügürü : körti : bödüke : özüm olurup : bunča : aγïr törüg : törüt buluŋdaqï : budunїγ : ..itdim : Őze : kök : Teŋіri : (asïra : yaγïz : Jer : qïlïntaquda : ekin ara : kisi : oγulï : qïlïnmïs :
|
|
Үсті/нде/: қаған: отырдым: отырғанымда: өлерменші: сағынғаныма: Түрік: бектер: бүтін (халық): иіліп: сүйініп: тосырқаған: көзі: жоғары: көрді: бұл шаққа: өзім отырып: бұнша: ауыр төрелікті: төрт бұрыштағы: бүтін (халық)ды:... еттім: Үсті көк: Тәңірі: асты: нығыз (қоңыр): Жер: қылынғанында (жаралғанда): екі ара: кісі: ұлы: қылынды (жаралды): |
| 3 |
|
|
kisi : oγulïnta : öze : ečüm apam : Bumïn qaγan : Estemi qaγan : olurmïš : olurupan : Türük : budunïŋ : Elin : törüsіn : tuta bermis : iti bermis : törüt : buluŋ : qop : yaγï ermis : sü sülepen : törüt : buluŋdaqï : budunïγ : (qop almïš : qop baz qïlmïs : )bašlïγïγ : jüküntürmüs : tizеligig : (sökürmüs : ilgerü : Qadïrqan : Jïšqa tegi : keri)
|
|
кісі: ұлында: үсті: атам үлкенім: Бұмын қаған: Естемі қаған. отырды: отырып-ақ: Түрік: бүтін (халық)ын: Елін: төресін: тұта берді: жет(кіз)е: берді: төрт: бұрыш: көп: жауы екен: сү(ңгілі) сүңгілеп: төрт: бұрыштағы: бүтін (халық)ты: (көп: алды: көп басып басымдылық қылды:) бастылығын: жүгіндірді: тізелігін: /шөктірді: ілгері(алдыға): Қадырқан: Йышқа тие: кері/: |
| 4 |
|
|
Temir qapïγqa : tegi : qonturmus : ekin ara : ïdï oqsuz : Kök Türük : iti anča : olurur ermis : bilge : qaγan ermis : alïp qaγan ermis : bujruqï : bilge ermis erinč : alïp ermis erinč : begleri jeme : budunï (jeme : tüz ermis : anï ) üčün : Еlig : anča tutmus : erinč : Еlig tutup : (Тörüg : etmis : üze anča : kergek : bolmus : )
|
|
Темір Қапығқа: тие: құндақтады(жайладым): екі ара(сы): ие русыз: Көк Түрік: жете сонша: отырар еді: білік(ті): қаған еді: алып қаған еді: бұйрығы: білікті еді екен: алып еді екен: бектер де: бүтін (халық) да: (түзу еді: сол: ) үшін: Елді: сонша тұтып: еді: Елді тұтып: (Төре/лікті/: етті: үсті сонша: қайтыс болды:)
|
| 5 |
|
|
yoγučï : sïγïtčï : öŋre : kün : toγusïqda : Böküli : Čölüg el : Tabγač : Tüpüt : Apar Purum : (Q)ïrqïz : ÜčQurïqan : OtuzTatar : Qïtaň : Tatabï : bunča : budun : kelipen : sïγïtamïs : yoγulamïs : antïγ : külüg : qaγan ermis : (anta kisre : inisi : ) qaγan : ( bolmis erinč : )oγulï atï : qaγan : bolmis erinč : (anta kisre : inisi : ečisin teg : )
|
|
жоқтаушы: сықтаушы: өңірге (шығысқа): күн: тумысында: Бөкүлі: Шөлүк ел: Табғач-қытай: Түпіт: Апар Пұрым: [Қ]ырғыз: Үш Құрықан: Отыз Татар: Қытаң: Татабы: бұнша: бүтін (халық):келіп: сықтады: жоқтады: соншалықты: атақты (көлік) қаған еді: (сонда кері (кейін):інісі:) қаған: (болған екен: ) ұлы атаулы: қаған: болған екен: (сонда кері: інісі: атасындай: ) |
| 6 |
|
|
qïlïnmadïq erinč : oγulï : аqaŋïn teg : qïlïnmadïq erinč : bilgesiz : qaγan : olurmïs erinč : yablaq : qaγan : olurmïs erinč : bujruqï : jeme : bilgesiz ermiš erinč : yablaq ermis erinč : begleri : budunï : tüzsüz üčün : Tabγač budun : teblegin : körlü(üčün : armaqčïsïn : ) üčün : inili : (ečili : kеksürtükin : üčün : begli : budunlïγ : )
|
|
қызмет етпеген еді: ұлы әкесіндей: қызмет етпеген еді: біліксіз: қаған: отырған екен: жабайы (жаман): қаған: отырған екен: бұйрығы: да: біліксіз болған екен: жабайы (жаман) болған екен: бектері: бүтін (халық)ы: түзусіз үшін: Табғач бүтін (халық): тепкісін: көрген: үшін: арбалғандығы: үшін: інілі: ( аталы:кектескені: үшін: бекті: бүтін (халық)ты:)
|
| 7 |
|
|
yoŋušurtuqïn : üčün Türük : budun : elledik : Еlin : ïčγanu : ïdmïs : qaγanladïq : qaγanïn : jetіrü : ïdmïs : Tabγač budunqa : beglik : urï oγulïn : qul qïltï : silik qïz oγulïn : küŋ qïltï : Türük : begler : Türük : atïn : ïtï : Tabγačγï : begler : Tabγač : (atïn : tutupan : Tabγač : qaγanqa : körmüs : elig jïl : )
|
|
жоныстырдығы: үшін: Түрік: бүтін (халық): ел еткен: Елін: ішін бұзып: итермеледі: қаған еткен: қағанын: жетелей: итерді: Табғач бүтін (халық)ына: бектік: ұрық ұлын: құл болды: сұлу қыз ұлын: күң болды: Түрік: бектер: Түрік: атын: итере: Табғачғы: бектер: Табғач: (атын: тұтып: Табғач: қағанға: көрді (бағынды):елу жыл:) |
| 8 |
|
|
isig küčüg : bermis : ilgerü : kün toγusïqda : Böküli : qaγanqa : tegi : sülüjü : bermis : qurïγaru : Temir : qapïγqa : tegi : sülüjü : bermis : Tabγač : qaγanqa : Еlin : törüsin : alï bermis : Türük : qara : qamïγ : budun : anča temis : Еllig : budun (ertim : Еlim : ïmtï qanï : kemke : Еlig : qazγanurman : tеr ermis : )
|
|
ісін күшін: берді: ілгері: күн тумысында: Бөкүлі: қағанға: тие: сүңгілей: берді: кері қарай: Темір: Қапығқа: тие: сүңгілей: берді: Табғач: қағанға: Елін: төресін: ала берді: Түрік: қара: қамтылған: бүтін (халық): сонша деген екен:
Елді: бүтін (халық) ( едім: Елім: енді қайсы: Кімге: Елді: қаз тұрғызамын: деп еді: ) |
| 9 |
|
|
qaγanlïγ : budun : ertim : qaγanïm : qanï : ne qaγanqa : isig küčüg : berürmen : tir ermiš : anča tep : Tabγač qaγanqa : yaγï bolmïs : yaγï bolïp : etіnü : yаrаtunu : umаdïq : yana : ičіkmis : bunča : isig küčüg : bertükerü : saqïnmаtï : Türük : budun : ölürüjen : urïγsaratïyan : ter ermis : yuqadu : barïr : ermis : öze :
|
|
қағанды: бүтін (халық): едім: қағаным: қайсы: не қағанға: істі күшті: беремін: деп еді: сонша деп: Табғач қағанға: жау болды: жау болып: жеткені: жаратқанына: шыдадық: жаңа(дан): ішіне енді: бұнша: істі күшті: бергеннен бері: сақтанбады: Түрік: бүтін (халық): өлерменше: ұрығ асыратамын: деген еді: жоқ бола берді: үсті:
|
| 10 |
|
|
Türük : Teŋrisi : Türük : ÏduqJeri : subï : ančatemiserinč : : Türük : budun : yoq : bolmazun : tejin : budun : bolčun : tejin : аqanïm : Elterisqaγanïγ : ögüm : Elbilgeqatunïγ : Teŋіri : töpesinte : tutup : jügürü : kötürtü erinč : aqanïm qaγan : jeti jegirmi : erin : tašqïmïs (tašra : yoruyor : tejin : üküеsidіp : balïqdaqï : taγïqmïs : taγdaqï : )
|
|
Түрік: Тәңірісі: Түрік: Ұйық Жері: Суы: сонша деген екен: Түрік: бүтін (халық): жоқ: болмасын: дейін: бүтін (халық): болсын: дейін: Әкем: Елтеріс қағанды: Шешем-Өгейім: Елбілге қатұнды: Тәңірі: төбесінде: тұтып: жоғары: көтерді екен: ағам қаған: жеті: жиырма: ерін: тасалады: ( тасалай: жортты: дейін: күллісі естіп: балық(қала)дағы: таулады: таудағы: )
|
| 11 |
|
|
inmis : tirilip : jetmis er : bolmïs : Teŋіri : küč : bertük : üčün : аqanïm qaγan : süsi : böri teg : ermiš : yaγïsï : qoň teg : ermiš : ilgerü : qurïγaru : sülep : tеrmiš : qubartmïš : qamïγï : jeti jüz er : bolmïs : jeti jüz er : bolïp : (elsiremis : qaγansïramïš : budunïγ : küŋdemis : quldamïš : budunïγ : Türük : törüsün : ïčγanmïš : )
|
|
інді: тіріліп: жетпіс ер: болған: Тәңірі: күш: берген: үшін: Ағам қаған: сүңгісі: бөрі тек: екен: жауы: қой тек: екен: ілгері: кері қарай: сүңгілеп: терген: құратқан: қамтылғаны: жеті жүз ер: болған: жеті жүз ер: болып: (елсіреген: қағансыраған: бүтін (халық)ты: күңденген: құлданған: бүтін (халық)ты: Түрік: төресін: ішін бүлдірген:: )
|
| 12 |
|
|
budunïγ : ečüm аpam : törüsünče : yarаtmïš : bušγurmïš : Töles : Tarduš : budunïγ : anta itmis : Jabγuγ : Šadïγ : anta bermiš : berіje : Tabγač : budun : yaγï : ermiš : jïrïya : Baz qaγan : Toquz : Oγuzbudun : yaγï : ermis : (Qïrγïz : Qurïqan : OtuzTatar : Qïtaň : Tatabï : qop : yaγï : ermis : аqanïm : qaγan : bunča : ...qïrïq : artuqï : )
|
|
Бүтін (халық)ты: атам үлкенім: төресінше: жаратқан: босаңсыған: Төлес: Тардұш: бүтін (халық)ты: сонда: етті: Йабғұны: Шадты: сонда берді: бергі: Табғач: бүтін (халық): жауы еді: арғы қарай: Баз қаған: Тоғұз: Оғыз бой-халық: жау: еді:(Қырғыз: Құрықан: Отыз Татар: Қытаң: Татабы: көп: жау: еді:әкем: қаған: бұнша:... қырық: артық:)
|
| 13 |
|
|
jeti : yolï : sülemiš : jegirmi : süŋüš : süŋüsmiš : Teŋіri : yarïlqaduq üčün : elligig : elsіretmiš : qaγanlïγïγ : qaγansïratmïš : yaγïγ : baz qïlmïs : tizelіgig : sükürmiš : bašlïγïγ : jüküntümiš : qaŋïm : (qaγan ... törüg : qаzγanïp : uča : barmïs : )аqaŋïm : (qaγanqa : bašlayu : Baz qaγanïγ : balbal : tikmis : ...)
|
|
жеті: жолы: сүңгіледі: жиырма: сүңгілес (соғыс): сүңгілесті: Тәңірі: жарылқадық үшін: Елдікті: елсіретті: қағандықты: қағансыратты: жауды: басып басымдылық қылды: тізелікті: шөктірді: бастықты: жүгіндірді: әкем: (қаған:...төре(лік)ті:қаз тұрғызып: ұша: барды: ) әкем: (қағанға: бастай: Баз қағанды: балбал: тікді:... )
|
| 14 |
|
|
qaγan : učduqda : özüm : sekiz yašda : qaldïm : ol törüde : üze : ečüm qaγan : olurtï : olurupan : Türük : budunïγ : ječe : itdim : ječe : igti : čïγaŋïγ : bayqïltï : azïγ üküš : qïltï : ečüm qaγan : olurtïqda : özüm : tegin : /eriklig ...Teŋiri : yarïlqadï : ermiš erinč :
|
|
қаған: ұшқанда: өзім: сегіз жаста: қалдым: ол төрелікте: үстінде: атам қаған: отырды: отырып: Түрік: бүтін (халық)ты: жекеше (жақсы): еттім: жекеше: жетілдірді: шығайды: бай: қылды: азды: өңшең көп: қылды: атам қаған: отырғанда: өзім: тегін: ерікті... Тәңірі: жарылқады: еткен екен:
|
| 15 |
|
|
törüt : yegirmi : yašïmqa : Tarduš : budun : öze : šad olurtum : ečüm qaγan : birle : ilgerü : Yašïl ügüz : Šantuŋ : yazïqa tegi : süledimiz : qurïγaru : Temir : qapïγqa : tegi : süledimiz : Kögmen : аša : Qï/rqïz : jeriŋe : tegi : /süledimiz : /qamïγï : beš otuz : süledimiz : üč jegirmi : süŋüšdimiz : Еlligig : elsiretdimiz : qaγanlïγïγ : qaγansïratdïmïz : tizеligig :
|
|
төрт: жиырма (14): жасымға: Тардұш: бүтін (халық): үстіне: шад отырдым: атам қаған: бірлесе: ілгері: Йасыл өзен: Шантұң: жазыққа: тие: сүңгіледіміз: кері қарай: Темір: Қапығқа: тие: сүңгіледіміз: Көгмен: аса: Қырқыз: жеріне: тие: /сүңгіледіміз/ қамтылғаны: бес отыз (25): сүңгіледіміз: үш жиырма: сүңгілестіміз: Елдікті: елсіреттіміз: қағандықты: қағансыраттымыз: тізелікті:
|
| 16 |
|
|
sökürtimiz : bašlïγïγ : jöküntürtimiz : Türügeš : qaγan : Türüküm : budunïm : erti : bilmedikin : üčün : bizіŋe : yaŋïltïqïn : yazïntïqïn : üčün : qaγanï : ölti : buyruqï : begleri : jeme : ölti : On oq : budun : emgek : körtü : Ečü (müz : apamïz : tutmïs : Jer subidsiz : bolmazun : tejin : az budunïγ : ïtï : jar ...)bars beg :
|
|
шөктірдіміз: бастықты: жүгіндірдіміз: Түргеш: қаған: Түрікміз: /бүтін (халық)мыз: еді: білмедіктен: үшін: бізге: жаңылғаны: жазықтанғаны: үшін: қағаны: өлді:бұйрығы: бектері: және: өлді: Он-оқ: бүтін (халық): бейнет?: көрді: әке (міз:атамыз:тұтқан: Жер Су: иесіз: болмасын: дейін: аз: бүтін (халық)ты: етті:...) ... барыс бек:
|
| 17 |
|
|
erti : qaγan atïγ : bunta : biz bertimiz : siŋilim : qunčuyum : bertimiz : üze yazïntï : qaγanï : ölti : budunï : küŋ qul : boltï : Kögmen : Jer sub : idsiz : qalmazun tejin : az Qïrqïz : budunïγ : anča : jaratïp : keltimiz : ...ilgerü : Qadïrqan : Jïšïγ : aša : budunïγ : anča : qonturtïmïz : anča : itdimiz : qurïγaru :
|
|
еді: қаған атын: бұнда: біз бердік біз: сіңілім: ханшайым: бердік біз: үсті жазында: қағаны: өлді: бүтін (халық)ы: күң құл: болды: Көгмен: Жер су: иесіз: қалмасын: дейін: аз Қырғыз: бүтін (халық)ты: сонша: жаратып: келдіміз: ... ілгері: Қадырқан: Йышты: аса: бүтін (халық)ты: сонша: құндақтадымыз: сонша: еттік біз: кері қарай:
|
| 18 |
|
|
KeŋüTarbanqa : tegi : Türük : budunïγ : anča qonturtïmïz : anča іtedimiz : ol ödke : qul : qullïγ : bolmïs küŋ : küŋlig : bolmïš : erti : inisi : ečisin : bilmez : erti : oγulï : аqaŋïn : bilmez : erti : anča : qazγanmïš : anča : etmis : Еlіmiz : /törümіz : erti : Türük : Oγïz : begleri : / budun : esidiŋ : üze Teŋіri : basmasar : asra Jer : tilinmeser : |
|
Кеңү Тарбанға: тие: Түрік: бүтін (халық)ы: сонша: құндақтадымыз: сонша еттік біз: ол шақта (өтерге): құл: құлдық: болған: күң: күңдік: болған: еді: інісі: атасын: білмес: еді: ұлы: әкесін: білмес: еді: сонша: қаз тұрғызған: сонша: еткен: Еліміз: ( төре(лігі)міз: еді: Түрік: Оғыз: бектері:)бүтін (халық): естіңдер: Үсті Тәңірі: баспаса: Асты Жер: тілінбесе:
|
| 19 |
|
|
Türük : budun : Еliniŋ : törügün : kim : artatï : udаčï erti : Türük : budun : ertіz : ökün : körügüŋin : üčün : igidmiš : qaγaŋïn : ermiš : barmïš : edgü Еliŋе : kentü yaŋïltïγ : yablaq : kegürteg : yarаqlïγ : qantan : kelіp : yayaеltedi : süŋgülüg : qandan : kelіp : süre еltedi : /Ïd/uq Ö/tüken : / Jïš budun : bardïq : ilgerü : (barïγma ) bardïγ : qurïγaru :
|
|
Түрік: бүтін (халық): Елін: төрелігін: кім: артқызады: күшейтеді: Түрік: бүтін (халық): едіміз: өкін: көрінгенін(бағынған): үшін: игілік екен: қағанын: еді: барды: игі Еліңе: өзі жаңылды: жабайы (жаман): кекірттенді: жарақты: қайдан: келіп: жаяу ертеді: сүңгілі: қайдан: келіп: сүргілей ертеді: Ұйық Өтүкен: Йыш бүтін (халық): бардық: ілгері: барғанынша: бардық: кері қарай:
|
| 20 |
|
|
barïγma : bardïγ : bardïq : jerde : edgüg : ol erinč : qanïŋ : ügüzče : jügürti : söŋüküg : taγča : yatdï : beglik : urï oγulïŋ : qul qïltïγ : silik qïz oγulïŋ : küŋ qïltïγ : ol bilmedük üčün : yablaqïŋïn : üčün : ečüm qaγan : uča bardï : bašlayu : Qïrqïz qaγanïγ : (balbal : tikdim : )Türük : budunïγ : atï küsü : yoq bolmazun : tijin : aqaŋïm qaγanïγ :
|
|
барғанынша: бардық: барған: жерде: игіні: ол еді екен: қанын:өзенше: жүгірді (ақты): сүйегін: тауша: жатты: бектік: ұрық ұлың: құл болды: сұлу қыз ұлың: күң болды: ол білмедік үшін: жабайылығын (жамандығын): үшін: атам қаған: ұша барды: бастай: Қырғыз қағанды: (балбал:тікдім:) Түрік: бүтін (халық)ты: аты көсегесі: жоқ болмасын: дейін: әкем: қағанды:
|
| 21 |
|
|
ögüm qatunïγ : kötürіgme : Teŋіri : Еl bеrigme : Teŋіri : Türük : budun : atï küsü : yoq bolmazun : tijin : özümüz : ol Teŋіri : qaγan : olurtadï erinč : neŋ yïlïsïγ : budunta : üze : olurmadïm : ičre ačsïz : tïšra : tonsuz : yabïz yablaq : budunta : (üze : olurtum : inim Kül) tegin eki šad : birle : sözlešdimiz : аqaŋïmïz :
|
|
шешем-өгейім қатұнды: көтеруші: Тәңірі: Ел беруші: Тәңірі: Түрік: бүтін (халық): аты көсегесі: жоқ болмасын: дейін: өзіміз: ол Тәңірі: қаған: отыртған еді: нең ылдилы: бүтін (халық)қа: үстіне: отырмадым: ішінде: ашсыз: тысында: тонсыз.жабы жабайы: бүтін (халық)та: ( үсті: отырдым: інім Күл ) тегін екі шад: бірлесе:сөздестіміз: әкеміз:
|
| 22 |
|
|
ečümüz : qazγanmïš : budun : atï küsü : yoq bolmazun : tijin : Türük : budun : üčün : tün udïmadïm : küntüz : olurmadïm : іnim : Kül/tegin/ birle : ölü jitü : qazγandïm : anča qazγanïp : bіrіki : budunïγ : ot sub qïlmadïm : /men... / Jersayu : barmïš : budun : ölü jitü : /yadaγan : yalïŋïn : yana/
|
|
атамыз: қаз тұрғызған: бүтін (халық): аты көсегесі: жоқ болмасын: дейін: Түрік: бүтін (халық): үшін: түн ұйықтамадым: күндіз: отырмадым: інім: Күл/тегін/ бірлесе: өлі жіті: қаз тұрғыздым: сонша қаз тұрғызып: біріккен: бүтін (халық)ты: от су қылмадым: /мен... / Жер сайұ: барды: бүтін (халық)ты: өлі жіті: /жадаған: жалаңы: жаңа/
|
| 23 |
|
|
kelti : budunïγ : igіdejin tijin : jїrїγaru : Oγuz : budun : tapa : ilgerü : Qïtan : Tatabï : budun tapa : bergerü : Tabγač : tapa : eki jegirmi : süledim : /süŋüš/ süŋüšdüm : аnta kisre : Teŋіri : yarïlqaduq : üčün : qutum : ülügüm : bar üčün : ölüteči : budunïγ : tirigerü : igitim : yalaŋ budunïγ : tonlïγ : qïltïmčïγaň : budunïγ : bay qïltïm : |
|
келді: бүтін (халық)ты: игі етейін дейін: арғы қарай: Оғыз: бүтін (халық): таман: ілгері: Қытаң: Татабы: бүтін (халық) таман: бергі қарай: Табғач: таман: екі жиырма (12): сүңгіледім: / сүңгілес/ сүңгілестім (соғыс жасадым): сонда кері кейін: Тәңірі: жарылқадық: үшін: құтым: үлесім:бар үшін: өлермен: бүтін (халық)ты: тірілте: жеткіздім: жалаң бүтін (халық)ты: тонды: қылдым: шығай: бүтін (халық)ды: бай қылдым:
|
| 24 |
|
|
az budunïγ : üküš qïltïm : ïγar : Еlligde : ïγar qaγanlïγda : jeg qïltïm : törüt buluŋdaqï : budunïγ : qop baz qïltïm : jaγsïz : qïltïm : qop : maŋa : ükü еrtі : yeti jegirmi : yašïma : Taŋut171 : tapa : süledim : Taŋut : budunïγ : bozdïm : oγulïn : yotïzïn : yïlqïsïn : barïmïn : anta altïm : sekiz jegirmi : yašïma : Altï Čub ... |
|
аз бүтін (халық)ты: өңшең көп қылдым: ығыр: Елдікте: ығыр: қағандықта: жетік қылдым: төрт бұрыштағы: бүтін (халық)ды: көп басым қылдым: жаусыз: қылдым: көп: маған: күллі қарайтын еді: жеті жиырма (17): жасыма: Таңғыт: таман: сүңгіледім: Таңғыт: бүтін (халық)ты: бұздым: Ұлын: жұбайын: жылқысын: барлығын: сонда алдым: сегіз жиырма (18): жасыма: Алты Чұб... |
| 25 |
|
|
tapa : süledim : budunïγ : anta bozdïm : Tabγač On Tutuq : bes tümen : sü kelti : Ïduq : bašda : süŋüšdimiz : ol süg : anta yoq qïšdïmïz : yegirmi : yašïma : Basmïl ïduq at : oγušum : budun : erti : arqïš ïdmaz : tejin : süledim : q ...ičgertim : qalïŋ ebrü kelürtim : eki otuz : yašïma : Tabγač : |
|
таман: сүңгіледім: бүтін (халық)ды: сонда бұздым: Табғач Он Тұтық: бес түмен: сүңгі келді: Ыдұқ: баста: сүңгілестіміз: Ол сүңгіні: сонда жоқ қылдым: жиырма: жасымда: Басмыл Ыдұқ ат: уыс-руым: бүтін (халық): еді: Керуен етпеді: дейін: сүңгіледім: Қ...ішке ендірдім: қалың үйге келтірдім: екі отыз (22): жасыма:Табғач:
|
| 26 |
|
|
tapa : süledim : Čača Seŋün : sekiz : tümen : sü birle : süŋüšdim : süsin : anta : ölürtim : altï otuz : yašïma : Ček budun : Qïrqïz : birle : yaγï boltï : Kem keče : süledim : Ček tapa : süledim : Őrpünte : süŋüšdimiz : süsin : sančdïm : Az ...m...yeti : otuz : yašïma : Qïrqïz : tapa : süledim : süŋük batamï :
|
|
таман: сүңгіледім: Чача Сеңгүн: сегіз түмен: сүңгі бірлесе: сүңгілестім: сүңгісін: сонда: өлтірдім: алты отыз: жасыма: Чек бүтін (халық): Қырғыз: бірлесе: жау болды: Кем (өзен) кеше: сүңгіледім: Чек таман: сүңгіледім: Өрпенте: сүңгілесдіміз: сүңгісін: шанышдым: Аз...м... жеті: отыз (27): жасыма: Қырғыз: таман: сүңгіледім: сүңгі батар:
|
| 27 |
|
|
qarïγ : süküpen : Kögmen : Jïšïγ : toγa : yorïp : Qïrγïz : budunïγ : uda : basdïm : qaγanïn : birle : Suŋa jïšda : süŋüšdüm : qaγanïn : öltürtim : Elin : anta altïm : ol jïlqa : Türügeš : tapa : Altun Jïšïγ : aša : Ertis : ügüzüg : keče : yoru/dum : Türügeš : budunïγ : / uda : basdïm : Türügeš : qaγan : süsi : otča borča : kelti :
|
|
қарды: сөгіп: Көгмен: Йышды: доғалай: жорып: Қырғыз: бүтін (халық)ты: ұтқылай (қуып): бастым: қағанын: бірлесе: Сұңға Йышда: сүңгілесдім: қағанын: өлтірдім.Елін: сонда алдым: ол жылғы: Түргеш: таман: Алтын Йышды: аса: Ертіс: өзенді: кеше: жорттым: Түргеш: бүтін (халық)ты: ұтқылай (қуып): басдым: Түргеш: қаған: сүңгісі: отша боранша: келді:
|
| 28 |
|
|
Bolčuda : süŋüšdümiz : qaγanïn : yabγusïn : šadïn : anta ölürtim : elin : anta altïm : otuz yašïma : Besbalïq : tapa : süledim : аltï yolï süŋüšdüm : ... süsin : qop : ölürtim : anta : ičreki ne : kišitin : ... k : yoq boltačï : erti : ...kiši... : uqγalï : kelti : basdïm : Besbalïq : anï üčün : ozdï : otuz artuqï : |
|
Болчұда: сүңгілесдіміз: қағанның:йабғұсын: шадын: сонда өлтірдім: елін: сонда алдым: отыз жасыма: Бесбалық: таман: сүңгіледім: алты жолы сүңгілесдім:...сүңгісін: көп: өлтірдім: сонда: ішкі не: кісіден:... жоқ боладысы: еді:.кісі...ұққалы келді: басдым: Бесбалық: сол үшін: озды (ұтты): отыз артық:
|
| 29 |
|
|
bir yašïma : Qarluq : budun : buŋsïz erür : barur : erikli : yaγï boltï : Tamaγ ïduq : bašda : süŋüšdüm : Qarluq : budunïγ : ölürtim : anta altïm : ...dïm : Basmïl : ...edü...Qarluq : budun : tеrilip : kelti : ...sančdïm : ölürtim : Toγuz Оγuz : meniŋ : budunïm : erti : Тeŋiri : Jer : bulγaqïn : üčün : ödiŋ..... |
|
бір (31)жасыма: Қарлұқ: бүтін (халық): мұңсыз еріп: барып: ерікті: жау болды: Тамағ Ыдұқ: басында: сүңгілесдім: Қарлұқ: бүтін (халық)ды: өлтірдім: сонда алдым: ...дым: Басмыл: ...игі...Қарлұқ: бүтін (халық): теріліп: келді:...шанышдым: өлтірдім: Тоғыз Оғыз: менің: бүтін (халық)ым: еді: Тәңірі: Жер: бұрқағы: үшін: өті...?
|
| 30 |
|
|
кöni : tegdük : üčün : yaγï boltï : bir jïlqa : törüt : yolï : süŋüšdüm : eŋ ilki : Toγu Balïqda : süŋüšdüm : Toγula : ügüzüg : jüzti : kečip : sü kelti : ekinti : Antarγuda : süŋüšdüm : süsi : sančdïm : ...üčünči : ... süŋüšdüm : Türük : budun : Аdaq Qamïšdï : yablaq :
|
|
нақты: тигендері: үшін: жау болды: бір жылға: төрт: жолы: сүңгілесдім: ең ілкі: Тоғұ Балықда: сүңгілесдім: Тоғұла: өзенді: жүзді: кешіп: сүңгі келді: екінті: Антарғұда: сүңгілесдім: сүңгісін: шанышдым: үшінші: ... сүңгілесдім: Түрік: бүтін (халық): aдақ Қамышда: жабыраңқы (жаман):
|
| 31 |
|
|
boltačï erti üze : yaŋï : keligme : süsin : aγïtïm : üküš ölti : anta terilip : anta : Toŋïra : Jïlpaγït : bir : oγušuγ : Toŋa : tegin : yoγun...egere : toqïdïm : törütünč : Ezgenti : Qadïzda : süŋüšdüm : süsin anta : sančdïm : yabrïtdïm : ...barïmï...ma...Maγï Qurγan : qïšladuqda : yut : boltï : yazïŋa :
|
|
боларман еді үсті: жаныса: келуші: сүңгісін: ағыттым: көп өлді: сонда теріліп: сонда: Тоңыра: Йылпағұт: бір: уыс-руды: Тоңа: тегін: жоқтауын... иіре: тоқытдым: төртінші: Езгенті: Қадызда: сүңгілестім: сүңгісін сонда: шанышдым: жайпыраттым....барлығын...ма... Мағы Қорған: қыстауында: жұт: болды: жазында:
|
| 32 |
|
|
Oγuz tapa : süledim : ilki sü : tašqïmïš : erti : ekin sü : ebde : erti : Üč Oγuz : süsi : basa : kelti : yadaγ : yabïz : boltï : tep : alγalï : kelti : sïŋar süsi : ebig barïqïγ : yolγalï : bardï : sïŋar süsi : süŋüšgeli : kelti : biz : az ertimiz : yabïz : ertimiz : Oγuz ... : yaγ...küč bertük : üčün : anta sančïdïm :
|
|
Оғыз таман: сүңгіледім: ілкі сүңгі: тасып келген: еді. екінші сүңгі: үйінде: еді: Үш Оғыз: сүңгісі: баса: келді: жадау жаяу: жабыраңқы: болды: деп: алғалы: келді: сыңар: сүңгісі: үйін: барықын (барлығын): жұлғалы: барды: сыңар сүңгісі: сүңгілесгелі: келді: біз: аз едік: жабыраңқы (әлсіз): едік: Оғыз...жау... күш берген: үшін: сонда шанышдым:
|
| 33 |
|
|
yaňdïm : Teŋiri : yarïlqaduq üčün : men qazγanduq : üčün : Türük : budun : ...mïš erinč : men inilegü : bunča : bašlayu : qazγanmadïn : Türük : budun : ölteči : erti : yoq : boltačï : erti : ...begler : saqïnïŋ : anča biliŋ : Oγuz budun : ...d : ïdmayun : tejin : süledim :
|
|
жеңдім: Тәңірі: жарылқадық: үшін. мен: қаз тұрғызған (иелік еткен): үшін:Түрік: бүтін (халық): ...ген екен: мен інілікпен: бұнша: бастап: қаз тұрғызбасам: Түрік: бүтін (халық): өлермен: еді: жоқ: боларман: еді: ...бектер: сақтанын: сонша білін: Оғыз бүтін (халық):... итермейін: дейін: сүңгіледім:
|
| 34 |
|
|
ebin : barïqïn : buzdïm : Oγuz budun : Toγuz Tatar : birle : tirilip : kelti : Aγuda : eki uluγ : süŋüšdüm : süsin : buzdïm : Elin : anta altïm : anča qazγanïp : ... : /Teŋiri/yarïlqaduq : üčün : /men/otuz artuqï : üč yašïma : ...yoq erti : ödseg : ütüleg : küč :
|
|
үйін: барықын: бұздым: Оғыз бүтін (халық): Тоғыз Татар: бірлесе: теріліп: келді: Ағұда: екі ұлық: сүңгілестім: сүңгісін: бұздым: Елін: сонда алдым: Сонша қаз тұрғызып (иемденіп): ... Тәңірі жарылқадық: үшін: мен отыз артық: үш жасыма: ... жоқ еді: өтерлік: ...күш:
|
| 35 |
|
|
igidemiš : /qaγan : /yaŋïltï üze : Teŋiri : ïduq : Jer sub /asra/qaγan : qutï : tapïqlamadï erinč : Toquz : Oγuz : budun : jerin : subïn : ïdïp : Tabγačγaru : bardï : Tabγač : budun : bu jerde : kelti : igidejin : tejin : ... budunïγ :
|
|
жинаған: қаған: жаңылды: үсті: Тәңірі: Ыдұқ: Жер су: асты: қаған: құты: табаламады екен: Тоғыз: Оғыз: бүтін (халық): жерін: суын: итеріп: Табғачқа қарай: барды: Табғач: бүтін (халық): бұ жерде: келді: жинайын: дейін:... ...бүтін (халық)ды:
|
| 36 |
|
|
yazïqlatï : ...berije : Tabγačda : atï küsi : yoq boltï : bu jerde : maŋa : qur ? boltï : men özüm : qaγan : olurtïqïm : üčün : Türük : budunïγ : ....qïlmadïm : ... : jerde : qazγantïm : Ï /dï bašda/ : tirilip : je...
|
|
жазықданды... бергі: Табғачда: аты көсегесі: жоқ болды: Бұ жерде: маған: қарасты болды: мен өзім: қаған: отырғандығым: үшін: Түрік: бүтін (халық)ды:... қылмадым:... жерде қаз тұрғызып: Ыды басында: теріліп: ж...
|
| 37 |
|
|
.. /süŋ/üšdüm : süsin : sančïdïm : ičikgime : ičikdi : budun : boltï : ölügme : ölti : Seleŋe : qodï yorïpan : Qarаγan : qïšlata : biz : barïqïn : anta buzdïm : .....jïšqa : аγdï : Uyγar Elteber : yüzče erin : ilger....te... |
|
...сүңгілестім: сүңгісін: шанышдым: ішіне енушісі: ішке енді: бүтін (халық): болды: өлуші: өлді: Селеңге: құйып жорытып: Қараған: қыстай: біз: барығын: сонда: бұздым: ...йышқа қарай: ақты: Ұйғыр Елбетер: жүздей ерін: ілгері...
|
| 38 |
|
|
....Türük : budun : ač erti : ol jïlqïγ : alïp egitim : otuz artuqï : törüt : yašïma : Oγuz : tezip : Tabγačqa : kirti : ökünüp : süledim : suqïn : ...oγulïn : yotuzïn : anta altïm : eki Elteberig : budun : ...
|
|
... Түрік: бүтін (халық): аш еді: Ол жылқыны: алып игіттім: отыз артық: төрт: жасыма: Оғыз: тежеп: Табғачқа қарай: кірді: өкініп: сүңгіледім: сұғын:...ұлын: жатынын: сонда алдым: екі Елтеберді: бүтін (халық): ...
|
| 39 |
|
|
..../Tatab/ï : budun : Tabγač qaγanqa : körti : yalbačï edgü : sabï : ötügi : kelmez tejin : yayan süledim : budunïγ : anta buzdïm : jïlq...süsi : terilip : kelti : Qadïrqan Jïšda : qu....
|
|
...татабы: бүтін (халық): Табғач қағанға: көрді: Жалбауы игі: сап-сөзі: өткір: келмес: дейін: жаяу сүңгіледім: бүтін (халық)ды: сонда бұздым: жыл...сүңгісі: теріліп: келді: Қадырқан: Йышда: құ... |
| 40 |
|
|
.....γaqïŋa : subïŋaru : qontï : berije : Qarluq : budun tapa : süle : tep : Tudun : Yamtarïγ : ïtïm bardï : .....Elteber : yoq bolmiš : inisi : bir : qurïγa...
|
|
... ғанына: суға қарай: қонды: бергі: Қарлұқ: бүтін (халық) таман: сүңгіле: деп: Тұдұн: Йамтарды: итере барды: ... Елтебер: жоқ болды: Інісі: бір: кері ...
|
| 41 |
|
|
.....arqïšï : kelmedi : anï anča tuyun : tep : süledim : qurïγaru : eki üč kišiligin : tezip bardï : qara budun : qaγanïγ : kelti tep : ög.....qa : at bertim : kečig atlïγ : ...
|
|
... керуен: келмеді: оны: сонша тұтамын?: деп: сүңгіледім: кері қарай: екі үш кісілігін: тежеп барды: қара бүтін (халық): қағанды: келді деп: ... ат бердім: кіші атты:...
|
| Білге қаған бітік тасы бірінші қапталы (1-17) |
|---|
| 1 |
|
|
...öŋüg : yoγuru : sü yorïp : tünli : künli : jeti : ödüške : subsïz : kečtim : Čuruqqa : tegip : yoluγ...
|
|
...өңді: жоғары: сүңгі жортып: түнлі: күнлі: жеті: мерзім: сусыз: кештім: Чұрыққа: тиіп: жол... ...
|
| 2 |
|
|
...γač : atlïγ : süsi : bir tümen : artuqï : jeti biŋ : süg : ilki : kün : ölürtim : yadaγ : süsin : ekinti kün : qop... |
|
...Табғач: атты: сүңгісі: бір түмен: артық: жеті мың: сүңгіні: ілкі: күн: өлтірдім: жаяу: сүңгісін: екінші күн: көп... ...
|
| 3 |
|
|
...ulï : süledim : otuz artuqï : sekiz : yašïma : qïšïn : Qïtaŋ tapa : süledi : ...
|
|
...: сүңгіледім: отыз артық: сегіз (38): жасыма: қысын: Қытаң таман: сүңгіледі...
|
| 4 |
|
|
men...ölürtim : oγulïn : yotuzïn : jïlqïsïn : barïmïn : ... |
|
мен...өлтірдім: ұлын: жатынын: жылқысын: барылығын: ...
|
| 5 |
|
|
|
|
бүтін (халық)... |
| 6 |
|
|
|
|
жор... |
| 7 |
|
|
|
|
сүңгі... үшін: |
| 8 |
|
|
bertim : alïp erin : balbal : qïlu : bertim : elig : yašïma : Tatabï : budun : Qïtaŋda : аdïrïl...
|
|
бердім: алып: ерді: балбал: қылып: бердім: елу: жасыма: Татабы: бүтін (халық): Қытаңда: айырыл...
|
| 9 |
|
|
Uquγ Seŋün : bašda : törüt : tümen : sü kelti : Tüŋker : taγda : tegip : toqïdtïm : üč tümen : süg : .......
|
|
Ұқұғ Сеңгүн: басда: төрт: түмен: сүңгі келді: Түңкер: тауда: тиіп: тоқытдым: үш түмен: сүңгі...
|
| 10 |
|
|
ölürti : uluγ : oγulïm : aγïrïp : yoq bolča : Uquγ Seŋünig : balbal : tike : bertim : men : toquz : jegirmi : yašïma : olurtïm : toquz jegirmi : jïl : qaγan : olurtïm : El tutdïm : otuz artuqï : bir : yašïma : ......
|
|
өлтірді: ұлық: ұлым: ауырлап: жоқ болса: Ұқұғ Сеңгүнді: балбал: тіге: бердім: мен: тоғыз: жиырма (19): жасыма: отырдым: тоғыз жиырма (19): жыл: қаған: отырдым: ел тұтдым: отыз артық: бір (31): жасыма: ...
|
| 11 |
|
|
Türüküme : budunuma : jegin : anča qazγanu : bertim : bunča : qazγanup : aqaŋïm qaγan : it jïl : onunč ay : altï otuzqa : uča : bardï : laγzïn : jïl : birinči ay : jeti : otuzqa : yoγ : ertürtim : Buquγ Tutuq : ...
|
|
Түрікіме: бүтін (халық)ыма: жинай: сонша қаз тұрғызып: бердім: бұнша: қаз тұрғызып (иеленіп): әкем қаған: ит жыл: оныншы ай: алты отызқа: ұша барды: лағзын (доңыз): жыл: бірінші ай: жеті: отызға: жоқтауын: өткіздім: Бұқұғ Тұтұқ: ... |
| 12 |
|
|
аqaŋï : Li sün : Tay Seŋün : bašda : bes yüz erin : kelti : uquqluq : ö...altun : kümüs : kergeksiz : kelürti : yoγ : yïparïγ : kelürip : tike : berti : čïntan : ïγač : kelürip :
öz yarïš...
|
|
әкесі: Лі Сүн: Тай Сеңгүн: бастап: бес жүз ері: келді: әсемдік?. ... алтын: күміс: керексіз /сансыз/: келтірді: жоқтау: жапырылып: келтіріп: тіге: берді: чынтан (ырғай, жұпар терек): ағаш: келтіріп: өз жарас...
|
| 13 |
|
|
bunča : budun : sačïn : qulaqqïn : yaŋa/qïn/ : …/bï/čdï : edgü özlük atïn : qara : kišin : kök : tejeŋin : sansïz : qop : qutï...
|
|
бұнша: бүтін (халық): шашын: құлағын: жаңауын (жағын): пісті (пышақтады): игі өзлек атын: қара: кісін: көк: тиынын?: сансыз: көп: құт...
|
| 14 |
|
|
Teŋіriteg : Тeŋiri : yaratmïš : Türük : Bilge : qaγan : sabїm : aqanїm : Türük : Bilge : /qaγan : / olurtuqïnta : Türük : їmtї : begler : kisre : Tarduš : begler :
Kül čur : bašlayu : Šad apït : begler : öŋre : Töles : begler : Apa Tarqan : ...
|
|
Тәңірiтек: Тәңірi: жаратқан: Түрiк: Бiлге: қаған: сап-сөзім: әкем: Түрік: Білге: /қаған:/ отырғанында: Түрік: ендігі: бектер. кейінгі: Тардұш: бектер: Күл Чұр: бастаған: Шад апыт: бектер: өңірге: Төлес: бектер: Апа Тархан....
|
| 15 |
|
|
bašlayu : ulayu : Šad apït : begler : Buyruq...Taman Tarqan : Tunjuquq : Boyla Baγa Tarqan : ulayu : Buyruq ...Ič Buyruq : Sebeg Kül Erkin : bašlayu : ulayu : Buyruq : bunča : ïmtï : begler : aqaŋïm : ertüŋü : ...
|
|
бастай: ұласу: Шад апыт: бектер: Бұйрық... Там/ғ/ан Тархан: Тұнйұқұқ: Бойла Баға Тархан: ұласу: Бұйрық: ... Іш Бұйрық: Себек Күл Еркін: бастай: ұласу: Бұйрық: бұнша: ендігі: бектер: әкем: ерекше: ...
|
| 16 |
|
|
ertüŋü : eti ïmаγ : ...Türük : beglerin : budunïn : ertüŋü : eti ïmаγ itdi : ügde : aqaŋï qaγan : ...ča : aγïr : tašïn : yoγïnïγ : Türük : begler : budun : iti : ...erti : özime : bunča : ...
|
|
ерекше: ете мақтау... Түрік: бектердің: бүтін (халық)ын: ерекше: ете мақтау етті: ... әкем қаған: ...ша ауыр: тасын: жоқтауын: Түрік: бектер: бүтін (халық): ете: ...еді: өзіме: бұнша: ...
|
| 17 |
|
|
...qaγan : ...Yoluγtegin : bitidim : bunča : barïqïγ : bedizig : uzuγ : ...qaγan : atïsï : Yoluγtegin : men : ay artuqï : törüt kün : olurïp : bitidim : bedizti :
|
|
...қаған: ...Йолықтегін: бітідім: бұнша: барықты: бәдізін: ұзұғ:... қаған: аталығы: Йолықтегін: мен: ай артық: төрт күн: отырып: бітікледім: бәдіздедім:
|
| Білге қаған бітік тасы екінші қапталы (1-15 жол) |
|---|
| 1 |
|
|
Teŋіriteg : Тeŋiride : bolmuš : Türük : Bilge qaγan : bödüke : olurtum : sabїmїn : tüküti : esid : ulayu : inijügünüm : oγlanїm : biriki : oγušum : / budunum : birije : šad apїt begler : jїrїya : tarqat : bujruq : begler : Otuz ... Toquz Oγuz : begleri budunї : bu sabїmїn : edgüti : esid : qatїγdї : tїŋla : ilgerü : kün : /
|
|
Тәңірiтек: Тәңірiде: болған: Түрiк: Бiлге қаған: бұ шақта /өтерге/: отырдым: сап сөзiмдi: түгел: есiт !: ұласу: iнiшектерім: ұлым: бiрiк(кен): оқ-уысым (руым): бүтін / халқым/: бергi (оң қол): шад апы+т бектер: арғы (сол қол) тарха+т: бұйрық: бектер: Отыз ... Тоғыз Оғыз: бектерi бүтін (халық): бұ сап сөзімді: игi (ақылды): есiт !: қатты (көңілді): тыңда !: ілгерi (алдыға): күн:
|
| 2 |
|
|
toγusїqїŋa : birgerü : kün : ortusїŋaru : qurїγaru : kün : batїsїqїna : jїrїγaru : tün : ortusїŋaru : аnta : ičreki : budun : qop : maŋa : ükü erür erti : anča : budun qop : etdim : ulamtї : aňїγ yoq : Türük : budun : Őtüken : yїš : olursar : elte : buŋ yoq : іlgerü : Šantuŋ : yazїqa tegi : süledim : Taluyqa : kičig : tegmedim : birgerü : Toquz : /
|
|
(тоғысу) тумысына: бергi (оң жақ ): күн: ортасына (қарай) керi қарай: күн: батысына: арғы(сол қол ) қарай: түн: ортасына (қарай): cонда: (осы) iшіндегі: бүтін халық: көбі(қобы): маған: тобымен өңшең ерген: сонша: бүтін- халық: (қобы) көп: еттiм: ұласқанда: анық жоқ: Түрiк: бүтін( халық): Өтүкен: Йышында: отырса: Елде: мұң жоқ: ілгерi: Шаңтұң: жазығына тие: сүңгiледiм: Теңiзге: кiшiк: тимедiм: бергi (оң жаққа) қарай: Тоғыз:
|
| 3 |
|
|
Ersenke : tegi : süledim : Tüpütke : kičig : tegmedim : qurїγaru : Jenčü ügüz : keče : Temir Qapїγqa : tegi : süledim : jїrїγaru : Jer Bayїrqu : jeriŋe : tegi : süledim :
bunča : jerke : tegi : yorutdїm : Őtüken : yїšda : jeg : їdї yoq : ermi : El tutsar : jer : Őtüken : yїš ermiš : bu jerde : olurupan : Tabγač : budun : birle :
tüzeltim : аltun : kümüš : is /igti :
|
|
Ерсенге: тие: сүңгiледiм: Түпiтке: кiшiк: тимедiм: керi қарай: йенчү (Iнжу) өзен(дi): кеше: Темiр Қапығқа: тие: сүңгiледiм: арғы қарай: Жер Байырқұ: жерiне: тие: сүңгiледiм: бұнша: жерге: тие: жорыттым: Өтүкен: Йышында: жеке: иесi жоқ: екен: Ел тұтар: жер: Өтүкен: Йыш: екен: бұ жерде: отырып: Табғач:бүтін (халық)мен: бiрге: түзеттiм: алтын: күмiс: аштыны:
|
| 4 |
|
|
qutuy : buŋsuz : anča berür : Tabγač : budun : sabї süčig : aγїsї : jїmšaq : ermiš : süčig : sabїn : jїmšaq : aγїn : arїp : їraq : budunїγ : anča yaγutї er : ermiš :
yaγuru : qontuqda : isire : aňїγ bilgin anta üjür : ermis : еdgü : bilge : kišig : edgü : alїp : кišig : jorutmaz : ermis : bir кiši : yaŋїlsar : oγušї : budunї : besükiŋe : tegi : uqїdmаz :
|
|
мата мұңсыз (шексiз): сонша берер: Табғач: бүтін (халық)(+тың): сөз сабы: сүйкімді: жібегі: жұмсақ: екен: сүйкімді: сөз сабын: жұмсақ: жібегін: ырықтап (ерiтiп): ырық(ты): бой халықты: сонша (көздiң) жауын алар: екен: көздiң жауын алып: қоңдықтап: кейiн: аңсыз бiлiктi: сонша үйірер: едi: игi: бiлiктi: кiсiні: игi: алып кiсiнi: жорытпас: екен: бiр кiсi жаңылса: оқ-уысты руы: бүтін (халық): бесігіне: тие: ұқтырмас:
|
| 5 |
|
|
ermis : süčig : sabїŋa : jїmšaq : aγїsїŋa : аrturїp : üküš : Türük : budun : ölteg : Türük : budun : ölsekiŋ : berje : Čuγay : Yїš : Тügeltin : yazї : qonuyїn tеser : Türük : budun : ölsekiginte : аňїγ kiši : anča : bošγurur : ermis : їraq erser : yablaq : aγї berür : yaγїl : erser : edgü : aγї berür : tep anča : bošγurur : ermis : bilig :
|
|
екен: сүйкiмдi: сөзi: жұмсақ: жібегіне: арқаланып: күллi: Түрiк: бүтін (халық): өлдiк: Түрiк: бүтін (халық): өлерсің: бергі (жаққа): Чұғай: Йыш: Түгелтен: жазық: қонайын: десе: Түрiк: бүтін (халық): өлермен болғсонда: аңсыз: кiсi: сонша: босаңсытар: екен: жырақ болса: жабайы: жібек: берер: жақын: болса: игi: жібек: берер: деп: сонша: босаңсытар: екен: білік:
|
| 6 |
|
|
bilmez : kiši : ol sabïγ : alïp : yaγïru : barïp : üküš kiši : ölteg : оl jergerü : barsar : Türük : budun : öltečisеn : Ötüken : jer : olurup : аrqïš : tirkiš : ïsar : neŋ buŋïγ yoq : Ötüken : Yïš : olursar : beŋgü : el tuta : olurtačïsïn : Türük : budun : toq аrïqqasïn : аčsïq : tosïq ümüzsen : bіr : tоdsar : аčsïq : ümüzsen : antaγïŋïn : üčün : іgіdmiš : qaγanŋïn :
|
|
білмес: кісі: ол сап сөзді: алып: жақындап: барып: күллі кісі: өлдік: ол жерге қарай: барса: Түрік: бүтін (халық): өлерсің: Өтүкен: жер(інде): отырып: арқыш (керуен): тіркес: ірісең: не мұңын жоқ: Өтүкен: Йыш: отырса: мәңгі: Ел: тұта: отырушы едің: Түрік: бүтін (халық): тоқ таза болыпсың: аштық: тоқтық(ты): ойланбассың: бір: тойса: аштық(ты): ойланбассың: соншалықтығын: үшін: игі еткен: қағанның:
|
| 7 |
|
|
sabïn : almatïn : Jer sayu : bardïq : qop anta : alqïntïγ : arïltïγ : anta qalmïšï : Jer : sayu qop : turu : ölü : yorïyor erteg : Teŋіri : yarïlqadïqïn : üčün : özüm : qutum : bar üčün : qaγan : olurtum : qaγan : olurup : yoq : čïγaŋ : budunïg : qop : qubartïdïm : čïγaŋ : budunïγ : bay qïltïm : ne budunïγ : üküš : qïltïm : azu bu
|
|
сөз сабын: алмадың: жер-сайға: бардық: көп сонда: алқындық: арыдық: сонда: қалғаны: жер-сайға көп: тұра: өлі: жорыта етті: Тәнірі: жарылқадығын: үшін: өзім: құтым: бар үшін: қаған: отырдым: қаған: отырып: жоқ: шығай: бүтін (халық)ты: көп: құбылттым: шығай: бүтін (халық)ты: бай қылдым: неше бүтін (халық)ты: ұлғайта қылдым: айту бұ
|
| 8 |
|
|
sabïmdï : іgіd barγu : Тürük : begler : budun : bunï : esidiŋ : Тürük budunïγ terip : el tutsaqïŋïn : bunta : urtum : yaŋïlïp : ölsekiŋin : yeme : bunta : urtum : neŋ neŋ : sabïm : erser : beŋgü : tašqa : urtum : aŋar körü : biliŋ : Тürük amtï : budun : begler : bödüke : körügme : begler gü : yaŋïltïčïsïn : men : b/eŋgü : tašqa : urtum : /
|
|
сап сөзімді: игі бар ғой: Түрік: бектер: бүтін (халық): бұны: естіңдер: Түрік бүтін (халық)н теріп: Ел тұтсақтың: бұнда: ұрдым: жаңылып: өлерсің: және: бұнда: ұрдым: не ненің: сап сөзім: болса: мәңгі: тасқа: ұрдым: оны көре: біліңдер: Түрік енді: бүтін (халық): бектер: бұ өтерге(шаққа): көруші: бектер ше: жаңылғандарсың: мен: м/әңгі тас: ұрдым/
|
| 9 |
|
|
qaγan : ečim qaγan : olurtïqunta : törüt : buluŋdaqï : budunïγ : bunča : itmis : bunča : yaratmïš : Teŋiri : yarïlqaduq : üčün : özüm : qaγan : olurtuqïma : törüt : buluŋdaqï : itdim : yaratdïm : ...qïltïm : men : Türügeš : qaγanqa : qïzïmïn : bertim : erteŋü : uluγ : törün : alï bertim : Türü...
|
|
қаған: әкем қаған: отырғанында: төрт: бұрыштағы: бүтін (халық)ды: бұнша: еттім: бұнша: жараттым: Тәңірі: жарылқадық: үшін: өзім: қаған: отырғанымда: төрт: бұрыштағы: еттім: жараттым:... қылдым: мен: Түргеш: қағанға: қызымды: бердім: ертіп: ұлық: төрелігін: алып бердім. Түрік...
|
| 10 |
|
|
qïzïn : erteŋü : uluγ : törün : oγulïma : alï bertim : T...erteŋü : uluγ : törün : alï bertim : ...ertürtimi...bašlïγïγ : jöküntürtim : tizеligig : sökürtim : üze : Teŋiri : asïra : Jer : yarïlqaduq : üčün :
|
|
қызын: ертіп: ұлық төрелігін: ұлыма: алып бердім: Тү... ертіп: ұлық: төрелігін: алып бердім: ... өткізгенім... бастыны: жүгіндірдім: тізелікті: шөктірдім.Үсті: Тәңірі: асты: Жер: жарылқадық: үшін:
|
| 11 |
|
|
közün : körmedük : qulaqqïn : esidmedük : budunmïn : ilgerü kün : toγsïqïŋa : ...birgerü : Tab...qa...qurïγaru : ...jïrγaru : ......tïn : örüŋ kümüšin : qïraγï aγïlï : qutayïn : ekinlik : isigtisin : özlek : atïn : adγïrïn : qara kišin : ...
|
|
көзі: көрмеген: құлағы: естімеген: бүтін (халық) ым: ілгері күн: тумысына: бергі жаққа: Таб...қа... кері... ары ... ...тын... өрелі ақ: күмісін: оюлы жібекті: матасын: егіншілік: қышқылдысын (арағын): өзлек: атын: айғырын:қара кісін: ...
|
| 12 |
|
|
kök : teyiŋin : Türüküme : budunïma : qazγanu : bertim : iti bertim...buŋsïz : qïltïm : üze Teŋiri : eriklig : .....bud...tümen : ...rin : budu...
|
|
көк тиыннын: Түрікіме: бүтін (халқыма): қаз тұрғызып (иеленіп) бердім: ете бердім:... мұңсыз: қылдым: Үсті Тәңірі: ерікті... ..бүті (халық)...түмен...рін.... бүтін (халық)... |
| 13 |
|
|
...ma : egidiŋ : emgetimiŋ : tolγatmaŋ : olurtum : Türük : begler : Türük : budunum : ...bertim : ...tašïγ...qazγanmïš : aγïman : bu qaγanïŋda : beglerig...Türük...
|
|
..игі ет: бейнетленбе: толғатланба: отырдым: Түрік: бектер: Түрік бүті(халқым): ... ...бердім: ... тасты....қаз тұрғызып иеленіп: байлық: бұ қағанында: бектерін...Түрік...
|
| 14 |
|
|
meni : edgü : körtečisin : ebiŋe : kirtečisin : buŋsuz : boltačïsïn : ......kisre : Tabγač : qaγanta : bedizči : kelürtim : ...sabïmï : sïmadï : ...ičreki : bedizčig : ïtï : aŋar : tašïγ : barïqïn : yaratdïm : ičin : tïšïn : adïnčïγ : barïq : urturdïm : ...
|
|
мені: игі: көргейсің:үйіңе: кіргейсің: мұңсыз болғайсың: ... кері кейін: Табғач-қытай: қағанда: бәдізші: келтірдім: ...сап-сөзімді сындырмады: ...ішкі: бәдізшіні: етті: әсем: тасты: барықты: жараттым: ішін: тысын: айшықты: барық: ұрғыздым: ...
|
| 15 |
|
|
On oq : oγulïŋa : tatïŋa : tegi : bunï : körü : biliŋ : taš : toqïtdïm : .....jertr... |
|
Он оқ: ұлына: жатыңа: тегі (дейін): мұны: көре: біліңдер: тас тоқытдым: ...жерде...
|
| Қытай мәтінді бетіндегі түрік бітік (1-7) |
|---|
| 1 |
|
|
|
|
...үсті... |
| 2 |
|
|
|
|
Білге қаған:... |
| 3 |
|
|
|
|
жаз болса:... |
| 4 |
|
|
Ük öbürgesi : erteči : .... |
|
?...еді... |
| 5 |
|
|
taγda : sïγun : teser : ... |
|
тауда: сиын: десе:... |
| 6 |
|
|
saqunurmïn : aqaŋïm : ... |
|
сағынармын: әкем.... |
| 7 |
|
|
tašïn : özüm : qaγan : .... |
|
тасын: өзім: қаған.... |
